Krystyna Bunsch-Gruchalska

---

Życiorys

W 1939 roku Krystyna Bunsch-Gruchalska zakończyła swoją edukację, zdobijając maturę w Prywatnym Żeńskim Gimnazjum i Liceum Sióstr Urszulanek znajdującym się w Lublinie. Niestety, wybuch II wojny światowej uniemożliwił jej podjęcie studiów na kierunku polonistyka. W czasach 1942–1944 zgłębiała sztukę w Szkole Malarstwa i Rysunku J. Miłosiowej w Lublinie.

Po zakończeniu wojny, w latach 1945–1949, kontynuowała swoje kształcenie na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie uczyła się malarstwa w pracowni prof. Hanny Rudzkiej-Cybisowej oraz zdobywała umiejętności graficzne pod okiem prof. Andrzeja Jurkiewicza oraz Konrada Srzednickiego. W 1949 roku udała się do Pragi na dalsze studia w Akademii Výtvarných Umění, zdobywając dyplom ukończenia w 1951 roku.

Po powrocie do Krakowa, w 1951 roku, aktywnie uczestniczyła w plastycznym życiu miasta, biorąc udział w II Ogólnopolskiej Wystawie Plastyki w Warszawie. Fascynacja awangardą oraz nowoczesną sztuką francuską przyczyniła się do rozwoju jej twórczości po zmianach, które przyniósł rok 1956. Jej podejście do malarstwa opierało się na przetworzeniu doświadczeń kolorystów, nawiązując do kubizmu, co widoczne było w cyklach takich jak Uczty, inspirowanym Iwoną W. Gombrowicza, Ptak, Miasto oraz Koncert.

Jej prace często podkreślały temat jako pretekst do eksploracji kolorystycznej, a pole obrazu otwierało nowe perspektywy poszukiwań kompozycyjnych. Nakładanie farby nadawało dziełom cechy fakturowe, jak w przypadku Algi I. W jej grafice można dostrzec wielowarstwowe kolaże, które odnosiły się do opisu śladów rzeczywistości, w dziełach takich jak Podróż czy Podróż na południe.

Kunstnerowa miała swoje wystawy indywidualne między innymi w Stalowej Woli 1958, Krakowie 1960, 1964, a także w Szczecinie 1962. Po jej śmierci zorganizowano retrospektywną wystawę w Krakowie w 2014 roku. Uczestniczyła też w Międzynarodowym Biennale Grafiki w Krakowie, biorąc udział w edycjach I (1966), II (1968), III (1970) oraz V (1974). Swoje prace prezentowała na wielu wystawach ogólnopolskich, gdzie zdobywały liczne wyróżnienia w takich konkursach jak V Ogólnopolski Konkurs Marynistyczny (1969) oraz Ogólnopolski Konkurs na Ekslibris „Zabytki Ziemi Kieleckiej” (1969).

Artystka brała również udział w wystawach sztuki polskiej za granicą, gdzie prezentowała swoje prace między innymi w krajach takich jak Norwegia, Jugosławia, Czechosłowacja, Dania, Włochy, Szwecja, Kanada, Szwajcaria, Turcja oraz Finlandia.

Współpracowała z mężem Franciszkiem Bunschem przy realizacji wielu projektów dla Wydawnictwa Artystyczno-Graficznego oraz Krajowej Agencji Wydawniczej w Krakowie. Oprócz tego zajmowała się projektowaniem kart do gry (KZWP w Krakowie, obecnie Fabryka Kart Trefl-Kraków), w tym karty ludowe wydane w 1965 roku oraz karty do skata i historyczne. Opracowała graficznie książkę T. Kudlińskiego Maska i oblicze teatru (1963) oraz barwne obwoluty dla trylogii antycznej autorstwa Karola Bunscha Olimpias, Parmenion, Aleksander (1967–1969).

Po roku 1979 artystka wycofała się z działalności wystawienniczej, koncentrując się na twórczości poetyckiej, która stanowiła dla niej dialog z antykiem oraz kulturą śródziemnomorską. Krystyna Bunsch-Gruchalska zmarła w 2013 roku i została pochowana na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie.

W 2014 roku, w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, zorganizowano retrospektywną wystawę, w której zaprezentowano jej dorobek malarski oraz graficzny. W tym samym roku wydano również wybór jej wierszy w tomie zatytułowanym Rozmowa.

W 2016 roku odbyła się wystawa Sygnowano: Bunsch na Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie, a jej prace były także pokazywane w Książnicy Pomorskiej, gdzie zaprezentowano wspólnie z F. Bunschem projekty kart do gry.

Prace w zbiorach

Prace Krystyny Bunsch-Gruchalskiej można znaleźć w różnych ważnych miejscach, w tym:

• Muzeum Narodowe w Krakowie,
• Ossolineum we Wrocławiu,
• muzea w Bydgoszczy, Szczecinie, Fromborku,
• a także w kolekcjach prywatnych.

---

Oceń: Krystyna Bunsch-Gruchalska

---