Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

---

Historia

Katolicki Uniwersytet Lubelski, znany również jako KUL, powstał w wyniku działań ks. Idziego Radziszewskiego, który podjął się trudnego zadania zbierania funduszy na utworzenie katolickiej uczelni w Polsce. W jego wysiłkach wsparli go głównie Polacy z Petersburga, szczególnie w kontekście likwidacji Akademii Duchownej, przez władze bolszewickie.

W gronie kluczowych fundatorów znaleźli się przemysłowiec Karol Jaroszyński oraz inżynier Franciszek Skąpski. Lublin jako lokalizacja dla nowej uczelni został wybrany ze względu na swoje znaczenie kulturowe i akademickie. W 1918 roku koncepcja ta uzyskała aprobatę polskich biskupów oraz nuncjusza Stolicy Apostolskiej. W wyniku decyzji Zjazdu Biskupów Królestwa Polskiego z 27 lipca 1918 roku powołano Uniwersytet Lubelski, którego księgozbiór wzbogacił się o zbiory Akademii Petersburskiej. Jesienią tego samego roku rozpoczęto działalność uczelni.

Początkowo KUL miał cztery wydziały: Teologiczny (który został otwarty w 1918 roku), Prawa Kanonicznego, Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych oraz Nauk Humanistycznych. Studenci uczelni wykazali się dużym zaangażowaniem w walkę w czasie wojny polsko-bolszewickiej, aktywnie uczestnicząc również w przygotowaniach do plebiscytów. W Bytomskim Komisariacie Plebiscytowym znaleźli się studenci prawa kanonicznego, jak błogosławiony Stefan Grelewski oraz Józef Sznuro.

W 1928 roku uczelnia otrzymała nową nazwę – Katolicki Uniwersytet Lubelski. Przed wybuchem II wojny światowej KUL zyskał status uczelni państwowej, pomimo że formalnie był uczelnią prywatną, a także otrzymywał znaczne wsparcie finansowe od państwa. Uczelnia wkrótce uzyskała swój gmach, który znajdował się w budynku podominikańskim, usytuowanym w bliskim sąsiedztwie centrum Lublina.

Na podstawie ustawy z 9 kwietnia 1938 roku, KUL uzyskał pełne prawa szkoły akademickiej. Statut uczelni ogłoszono 9 maja 1939 roku. Jednakże rozwój KUL został przerwany przez niemiecką okupację. Na czas wojny gmach uniwersytetu przekształcono w szpital wojskowy, a wielu profesorów i studentów zostało wysłanych na przymusowe roboty do Niemiec, a także do obozów koncentracyjnych. Pomimo trudnych warunków, KUL organizował tajne nauczanie dla swoich studentów.

Po zakończeniu II wojny światowej KUL stał się pierwszą uczelnią, która wznowiła swoją działalność w odradzającym się państwie. Już 2 sierpnia 1944 roku uczelnia uzyskała pozwolenie na reaktywację, a 3 listopada tego roku odbyły się pierwsze zajęcia akademickie. W inauguracji roku akademickiego uczestniczyli przedstawiciele nowego rządu, w tym Nikołaj Bułganin, reprezentujący ZSRR. Uczelnia zawdzięcza swój powrót do życia inicjatywie ks. prof. Antoniego Słomkowskiego, a grono wykładowców wzbogaciło się o profesorów przesiedlonych z Kresów Wschodnich.

Początkowo władze wprowadziły pewne przywileje dla KUL, jednak z biegiem lat uczelnia stała się obiektem ataków ze strony ówczesnych władz. Doszło do nacjonalizacji majątku Fundacji hr. Potulickich, co znacząco wpłynęło na finansowanie uczelni. W 1949 roku zaczęto zabraniać przyjmowania nowych studentów na niektóre świeckie kierunki, a ks. Słomkowski został usunięty z urzędu rektora z powodu sprzeciwu wobec komunistycznych organizacji młodzieżowych. KUL był przedmiotem stałej inwigilacji Służby Bezpieczeństwa, co znacząco komplikowało życie zarówno studentom, jak i wykładowcom.

Wzrost sytuacji materialnej KUL datuje się na lata 90. XX wieku, kiedy to uczelnia zaczęła otrzymywać wsparcie finansowe z budżetu państwa, a cenzura została zniesiona. Proces odbudowy uczelni objął także rozwój bazy dydaktycznej. W 1991 roku KUL odzyskał Fundację Potulicką, a w 2003 roku zainaugurował działalność grupy kapitałowej CGFP, dysponującej 5000 ha ziemi. Informacje finansowe wskazują na znaczną siłę ekonomiczną tej grupy oraz KUL.

Warto zaznaczyć, że w gronie kadry naukowej uczelni w okresie powojennym i przemian ustrojowych znajdowały się osobistości takie jak: Władysław Bartoszewski, Wiesław Chrzanowski, Jan Czekanowski, Juliusz Kleiner, Marian Morelowski, Jan Parandowski, Marek Safjan, Irena Sławińska, Adam Strzembosz, Hanna Suchocka, Stefan Swieżawski, Andrzej Wojtkowski, Czesław Zgorzelski, a także księża tacy jak Hieronim Feicht, Wincenty Granat, Stanisław Kamiński, Mieczysław Krąpiec, Mieczysław Żywczyński, Czesław Bartnik czy Karol Wojtyła.

W 2005 r. uczelnia przyjęła nową nazwę „Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II”. Ostatnio, w marcu 2021 roku, KUL podpisał porozumienie o współpracy naukowo-dydaktycznej z Wyższą Szkołą Policji w Szczytnie.

Władze uczelni

Rektorzy

Historia Rektorów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II sięga początku jego istnienia w 1918 roku. Pierwszym rektorem był ks. Idzi Benedykt Radziszewski, który pełnił tę funkcję do 1922 roku, a jego kadencja zakończyła się wraz z jego śmiercią 22 lutego 1922.

Następnym, w latach 1922–1924, był o. Jacek Woroniecki OP, który zmarł 18 maja 1949. W kolejnych latach kierowali uczelnią:

• bp Czesław Sokołowski (1924-1925) – zm. 11 listopada 1951,
• ks. Józef Kruszyński (1925-1933) – zm. 10 sierpnia 1953,
• ks. Antoni Szymański (1933-1939) – zm. 9 października 1942,
• ks. Antoni Słomkowski (1944-1951) – zm. 19 lutego 1982,
• ks. Józef Iwanicki (1951-1956) – zm. 4 sierpnia 1995,
• ks. Marian Rechowicz (1956-1965) – zm. 23 września 1983,
• ks. Wincenty Granat (1965-1970) – zm. 11 grudnia 1979,
• o. Mieczysław Albert Krąpiec OP (1970-1983) – zm. 8 maja 2008,
• bp Piotr Hemperek (1983-1988) – zm. 3 lipca 1992,
• bp Jan Śrutwa (1988-1989),
• ks. Stanisław Wielgus (1989-1998),
• ks. Andrzej Szostek MIC (1998-2004) – więcej informacji,
• ks. Stanisław Wilk SDB (2004-2012),
• ks. Antoni Dębiński (2012-2020) – więcej informacji,
• ks. Mirosław Kalinowski (od 2020)

Kadencja 2024–2028

W obecnej kadencji, która trwa od 2024 do 2028 roku, rektorem uniwersytetu jest ks. prof. Mirosław Kalinowski. Towarzyszą mu:

• ks. dr hab. Piotr Wiśniewski, prof. KUL – prorektor ds. misji,
• ks. dr hab. Jarosław Jęczeń, prof. KUL – prorektor ds. kształcenia – więcej informacji,
• dr hab. Beata Piskorska, prof. KUL – prorektor ds. studentów i umiędzynarodowienia – więcej informacji,
• prof. dr hab. n. med. Maciej Banach – prorektor ds. Collegium Medicum – więcej informacji,
• prof. dr hab. n. med. Michał Zembala – prorektor ds. klinicznych i rozwoju badań klinicznych – więcej informacji.

Kadencja 2020–2024

W poprzedniej kadencji, od 2020 do 2024 roku, rektorował również ks. prof. Mirosław Kalinowski. Jego zespół składał się z:

• ks. prof. Mirosław Sitarz – prorektor ds. administracji – więcej informacji,
• dr hab. Ewa Trzaskowska, prof. KUL – prorektor ds. kształcenia,
• dr hab. Beata Piskorska, prof. KUL – prorektor ds. studentów, doktorantów i rozwoju,
• s. dr hab. Beata Zarzycka, prof. KUL – prorektor ds. nauki i kadr – więcej informacji,
• dr hab. Adam Zadroga, prof. KUL – prorektor ds. misji i cyfryzacji.

Lokalizacja

Budynki Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II są zlokalizowane w dwóch różnych częściach Lublina. Jedno miejsce to campus znajdujący się w sercu miasta, natomiast drugie zlokalizowane jest w dzielnicy Konstantynów, na południu Lublina.

Kampus główny

Kampus główny składa się z zabytkowych budynków, w których mieszczą się władze uczelni, część wydziałów, administracja oraz siedziby organizacji studenckich. W skład campusu głównego wchodzą następujące obiekty:

• Gmach główny – to podominikański kompleks, który uniwersytet uzyskał przed wybuchem II wojny światowej. W budynku tym znajdują się m.in. Wydział Nauk Humanistycznych, Wydział Nauk Społecznych oraz Wydział Filozofii. W jego wnętrzu mieści się również kościół pw. św. Krzyża, pełniący funkcję kościoła akademickiego,
• Collegium Joannis Pauli II – jest to imponujący obiekt zaprojektowany w stylu międzynarodowym. Prawie cały budynek zajmuje Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji oraz Wydział Nauk Społecznych. Częściowo w budynku tym usytuowany jest także Wydział Teologii,
• Collegium Norvidianum – to nowoczesny obiekt w stylu postmodernistycznym, w którym umiejscowiono m.in. Wydział Nauk Humanistycznych oraz Ośrodek Badań nad Twórczością Cypriana Kamila Norwida.

W wschodniej części Śródmieścia usytuowane jest Collegium Iuridicum, które również należy do Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji. Obiekt ten został pozyskany od Akademii Medycznej i znajduje się przy ulicy Spokojnej 1; stanowi bazę dydaktyczną oraz siedziby kilku katedr tego wydziału, a także sekretariaty Instytutu Administracji i Instytutu Europeistyki.

Siedziba Biblioteki Uniwersyteckiej KUL znajduje się w centrum miasta, przy ulicy Chopina, w budynkach, które uczelnia otrzymała od Kurii Biskupiej po II wojnie światowej. W sąsiadujących z Biblioteką kamienicach umiejscowiono również niektóre instytuty międzywydziałowe.

W centrum Lublina, przy ulicy Niecałej, zlokalizowany jest akademik męski.

Baza dydaktyczna na Konstantynowie

Na Konstantynowie znajdują się Wydział Nauk Przyrodniczych i Technicznych, Wydział Medyczny z laboratoriami, a także akademiki zarówno żeńskie, jak i męski oraz hala sportowa.

Struktura uniwersytetu

Wydziały

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II szczyci się rozbudowaną ofertą wydziałów, które kształcą studentów od 1918 roku, kiedy to powstał pierwszy z nich, Wydział Teologii. Do ważnych jednostek uczelni należy również Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, który pierwotnie funkcjonował jako Wydział Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych w latach 1918-1952, a następnie został reaktywowany w 1981 roku.

Inne wydziały to:

• wydział Nauk Humanistycznych, założony w 1918 roku,
• wydział Filozofii, który rozpoczął działalność w 1946 roku,
• wydział Nauk Społecznych, otwarty w 1980 roku,
• wydział Medyczny, który zadebiutował w 2022 roku,
• wydział Nauk Przyrodniczych i Technicznych, także utworzony w 2022 roku.

Na uczelni istnieje również Kolegium Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych, które oferuje takie studia na wybranych kierunkach.

Filia

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II posiada także filie, w tym Filia w Stalowej Woli, która została otwarta w 2021 roku. Stanowi to znaczący rozwój i możliwość dostępu do edukacji wyższej w regionie.

Instytuty naukowe

Na uczelni działają liczne instytuty naukowe, które prowadzą badania oraz oferują studia w różnych dziedzinach. Należą do nich:

• Instytut Ekumeniczny, istniejący od 1983 roku,
• Instytut Kultury Niderlandzkiej,
• Instytut Społeczeństwa i Kultury Europy Wschodniej, założony w 1985 roku,
• Instytut Badań nad Twórczością Cypriana Kamila Norwida,
• Ośrodek Geografii Historycznej Kościoła w Polsce z 1957 roku,
• Instytut Badań nad Polonią i Duszpasterstwem Polonijnym, działający od 1972 roku,
• Instytut Jana Pawła II, powołany w 1982 roku,
• Instytut Nauk Biblijnych,
• Instytut Badań nad Literaturą Religijną,
• Instytut Leksykograficzny,
• Ośrodek Archiwów, Bibliotek i Muzeów Kościelnych, który rozpoczął działalność w 1956 roku.

Wszystkie te jednostki przyczyniają się do rozwoju nauki oraz kultury, a także do edukacji kolejnych pokoleń studentów.

Kierunki kształcenia

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II oferuje szeroki wachlarz kierunków kształcenia, podzielonych na różnorodne wydziały, które odpowiadają na niezaspokojone potrzeby edukacyjne współczesnego społeczeństwa. Dla przyszłych studentów uczelnia przygotowała interesujące programy, które łączą teorię z praktyką oraz umożliwiają zdobycie wartościowych kompetencji.

Wydział Teologii kładzie szczególny nacisk na badania dotyczące duchowości i moralności w kontekście współczesnych wyzwań. W ramach tego wydziału można studiować następujące kierunki:

• Nauki o rodzinie,
• Teologia.

Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji przygotowuje wykształconych profesjonalistów w dziedzinie prawa oraz administracji. Oferowane kierunki obejmują:

• Administracja,
• Europeistyka – studia w języku angielskim,
• Prawo,
• Prawo w biznesie,
• Prawo kanoniczne.

Wydział Nauk Humanistycznych stanowi przestrzeń dla studentów zainteresowanych humanistyką, oferując szeroki wachlarz kierunków, takich jak:

• Edytorstwo,
• Filologia: angielska, chińska, germańska, hiszpańska, klasyczna, niderlandzka, romańska, słowiańska, włoska,
• Filologia polska,
• Historia,
• Historia sztuki,
• Krajoznawstwo i turystyka kulturowa,
• Lingwistyka stosowana,
• Muzykologia.

Wydział Filozofii zapewnia głębokie analizy fundamentalnych pytań oraz problemów, dając możliwość studiowania m.in.:

• Applied Anthropology – studia w języku angielskim,
• Filozofia,
• Kognitywistyka,
• Międzyobszarowe Indywidualne Studia Humanistyczno-Społeczne,
• Retoryka stosowana,
• Sztuczna inteligencja.

Wydział Nauk Społecznych oferuje kierunki nastawione na zrozumienie zjawisk społecznych i politycznych, takie jak:

• Bezpieczeństwo narodowe,
• Dziennikarstwo i komunikacja społeczna,
• Doradztwo kariery i doradztwo personalne,
• Ekonomia,
• Kryminologia,
• Pedagogika,
• Pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna,
• Pedagogika specjalna,
• Politologia,
• Psychologia,
• Praca socjalna,
• Praca socjalna i ekonomia społeczna,
• Socjologia,
• Stosunki międzynarodowe,
• Zarządzanie.

Wydział Medyczny przeznaczony jest dla pasjonatów nauk biologicznych i zdrowotnych. Oferowane kierunki to:

• Biotechnologia,
• Bioanalytical technologies,
• Dietetyka,
• Pielęgniarstwo,
• Położnictwo,
• Lekarski.

Wydział Nauk Przyrodniczych i Technicznych kształci specjalistów w dziedzinach związanych z naukami ścisłymi i technicznymi. Można tu studiować:

• Architektura krajobrazu,
• Informatyka,
• Inżynieria środowiskowa,
• Inżynieria materiałowa,
• Matematyka.

Filia Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II w Stalowej Woli to dodatkowa propozycja dla studentów, którzy chcą studiować w lokalnym kontekście. Oferuje ona kierunki takie jak:

• Administracja,
• Bezpieczeństwo narodowe,
• Dietetyka,
• Inżynieria środowiskowa,
• Inżynieria materiałowa,
• Nauki o rodzinie.

Życie studenckie

Na terenie Uczelni studenci mają możliwość aktywnego uczestnictwa w różnorodnych organizacjach, co znacząco wzbogaca ich życie akademickie. Do jednych z najważniejszych instytucji należy Uczelniany Samorząd Studentów, który reprezentuje interesy studentów oraz organizuje wiele wydarzeń.

W obrębie uniwersytetu funkcjonują także liczne organizacje kulturalne, które przyczyniają się do stworzenia dynamicznej atmosfery. Wśród nich znajdują się:

• Akademickie Studio Filmowe,
• Chór Akademicki,
• Chór Duszpasterstwa Akademickiego KUL,
• Galeria 1 im. Bogusława Słomki,
• Gazeta Studencka „Coś Nowego”,
• Scena Plastyczna KUL Leszka Mądzika,
• Teatr Enigmatic,
• Teatr ITP,
• Agencja Reporterska „PassionTV”.

Nie można zapominać o instytucjach naukowych, które również mają swoje siedziby na uniwersytecie, w tym Towarzystwo Hiszpańsko-Polskie oraz liczne koła naukowe, których liczba przekracza 60. Te inicjatywy pozwalają studentom na rozwijanie swoich zainteresowań oraz zdobywanie cennego doświadczenia.

Dodatkowo, uczelnia oferuje platformy dla aktywności sportowej: kluby i sekcje sportowe, Koło PTTK, a także Legia Akademicka, która promuje służbę wojskową wśród studentów. Takie inicjatywy sprzyjają integracji i rozwijaniu umiejętności praktycznych.

Warto też zwrócić uwagę na Towarzystwo Przyjaciół KUL, które z powodzeniem funkcjonuje już od dziesięcioleci. Jego celem jest promowanie uczelni w różnych kręgach, a także organizowanie kampanii mających na celu zbieranie funduszy na działalność uniwersytetu. Oferując takie możliwości, uniwersytet stawia na rozwój zarówno akademicki, jak i osobisty swoich studentów.

Upamiętnienie

W sposób szczególny uczczono działalność Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, który obchodził 90-lecie swojej obecności na mapie edukacyjnej Polski. Biskup Polowy Wojska Polskiego, gen. dyw. Tadeusz Płoski, przyznał uczelni prestiżowy medal „Milito Pro Christo”. Ten zaszczytny tytuł został przyznany za szereg kluczowych osiągnięć.

• kształcenie inteligencji katolickiej,
• wychowywanie młodych ludzi w duchu chrześcijańskich wartości,
• kształcenie charakterów i postaw,
• nieustanne poszukiwanie prawdy w różnych dziedzinach wiedzy,
• odkrywanie prawdy i wierne jej głoszenie,
• prowadzenie badań przy zachowaniu harmonii między nauką a wiarą,
• współtworzenie chrześcijańskiej kultury,
• odejście od postaw pasywnych, w obliczu prześladowań i represji,
• wierne wypełnianie dewizy „Deo et Patriae” – Bogu i Ojczyźnie.

W dalszej perspektywie, Senat RP IX kadencji podjął uchwałę z dnia 7 grudnia 2017 roku, w której ustanowiono rok 2018 rokiem stulecia tej szacownej instytucji. To wydarzenie będzie nie tylko okazją do refleksji nad historią uczelni, ale także do świętowania jej osiągnięć i wkładu w rozwój polskiej kultury oraz edukacji.

---

Oceń: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

---