Czwartek (Lublin)

---

Geografia

„Czwartek to istotny element wierzchowiny lessowej, który rozciąga się wzdłuż doliny dolnej Czechówki, aż do jej ujścia w dolinę Bystrzycy. Warto zwrócić uwagę na granice tego obszaru, które wyznaczają:

• ul. Czwartek (od północy),
• ul. Podzamcze (od wschodu),
• ul. Ruska (od południa),
• ul. Lubartowska (od zachodu).

Te ulice nie tylko definiują teren, ale również wpisują się w całą geograficzną układankę Lublina.

Historia

Początki osadnictwa na tej przestrzeni sięgają VI wieku, kiedy to na opisywanym wzgórzu rozwijała się jedna z pierwotnych osad Lublina. O tym świadczą odkryte pozostałości chat oraz palenisk, które wskazują na życie mieszkańców tamtych czasów. Inne wzgórza, na których także wówczas powstawały osady, to: Zamkowe, Staromiejskie, Grodzisko (stary kirkut), Żmigród oraz Białkowska Góra.

Na wspomnianym wzgórzu wznosi się kościół pw. św. Mikołaja. Istnieje przypuszczenie, że pierwszy kościół w tym rejonie został wzniesiony w X wieku z fundacji Mieszka I, na miejscu wcześniejszego chramu. Warto jednak dodać, że hipoteza ta nie znalazła potwierdzenia w źródłach. Patronem kościoła jest św. Mikołaj, który jest szczególnie czczony w Kościele Wschodnim, a jego rolą jest ochrona kupców i dzieci – co podkreśla handlowy charakter osiedla. Dokumenty z 1424 roku potwierdzają istnienie drewnianej kaplicy w tej okolicy.

Nazwa wzgórza wywodzi się od odbywających się w czwartki targów, które miały tu miejsce.

W drugiej połowie XVI wieku istniała w pobliżu Lublina prywatna wieś duchowna nazwana Czwartkiem. W 1603 roku w Czwartku funkcjonowały cechy rzemieślnicze, takie jak szewski, piekarski, krawiecki i kuśnierski. Dodatkowo przy kościele znajdowała się szkoła w budynku murowanym oraz szpital, który zapewniał opiekę dziesięciu ubogim. W połowie XVII wieku powstało tu również „Stowarzyszenie, czyli Bractwo Muzyków Różnych Instrumentów Używających”. W późniejszych latach Czwartkowi nie sprzyjały okoliczności, ponieważ bywał wielokrotnie niszczony, a jego brak umocnień obronnych tylko potęgował te problemy. Ostatecznie, jedynym zachowanym elementem historycznym do dzisiaj jest kościół.

Pod koniec XIX wieku na Czwartku zbudowano kamienice czynszowe oraz zabudowania o charakterze dworkowym, lecz wiele z tych obiektów zostało zniszczonych podczas II wojny światowej. W latach powojennych, konkretnie po 1958 roku, wzniesiono na Czwartku trzy 9-kondygnacyjne budynki oraz kilka 5-kondygnacyjnych punktowców, wszystkie przeznaczone na cele mieszkalne. U stóp wzgórza funkcjonuje targowisko, które do dziś przyciąga mieszkańców i odwiedzających.

---

Oceń: Czwartek (Lublin)

---