Lubelskie Fabryki Wag są nie tylko istotnym punktem na mapie Lublina, lecz również renomowanym producentem wag w skali krajowej. Przedsiębiorstwo to, zlokalizowane w dzielnicy Lemszczyzna, zostało założone w 1948 roku. Powstało z połączenia trzech wcześniej istniejących, upaństwowionych firm, które miały doświadczenie w produkcji wag na terenie Lublina.
W skład powstałych Lubelskich Fabryk Wag weszły znane marki, takie jak „Fabryka Wag Wilhelma Hessa”, Fabryka Wag „Ideal” oraz Fabryka Wag Jarosława Caudra. Każda z tych firm wnosiła swoje tradycje i know-how, co pozwoliło na stworzenie silnej jednostki, zdolnej do produkcji, która odpowiada na potrzeby rynku w zakresie wag różnych typów.
Od swojego powstania, Lubelskie Fabryki Wag zyskały uznanie zarówno w kraju, jak i za granicą, dzięki wprowadzeniu innowacyjnych rozwiązań oraz dbałości o jakość swoich wyrobów.
Historia
Fabryka Wag W. Hess
Wilhelm Hess, pochodzący z Czech, był założycielem znanej fabryki wag. W wieku piętnastu lat wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie zdobył doświadczenie w pracy w zakładach Buffalo Seale et Co. Tam miał możliwość nauczenia się tajników budowy i produkcji wag w Chicago oraz Buffalo.
Po pewnym czasie zdecydował się na powrót do Czech z planem otworzenia własnego biznesu. Jednak z powodu trudnej sytuacji zdrowotnej córki zatrzymał się w Lublinie. To w tym mieście ostatecznie osiedlił się i uruchomił zakład napraw wag. W 1878 roku nabył nieruchomości przy ulicy Lubartowskiej 49, co pozwoliło mu wkrótce rozpocząć produkcję własnych wag.
Produkty Hessa szybko zyskały uznanie za swoją jakość oraz nowoczesność. W 1884 roku uzyskał pozwolenie na budowę nowych obiektów fabrycznych, co znacząco wpłynęło na rozwój jego przedsiębiorstwa. Do fabryki wprowadzono różnorodne działy produkcyjne: ślusarnię, odlewnię, stolarnie, kuźnię, oraz wydziały montażowe i magazynowe.
W okresie lat 1910-1914 fabryka zatrudniała około 1200 pracowników, oferując im szeroki wachlarz dodatkowych świadczeń, w tym dostęp do stołówki oraz zakładowej kasy oszczędnościowo-kredytowej. Produkowano tam wiele rodzajów wag, takich jak wagi lekarskie, sklepowe, a także wag do transportu konnego i kolejowego. W miarę jak firma rosła, otwierano nowe zakłady, w tym w Berdyczowie i Smoleńsku.
Niestety, po wybuchu I wojny światowej sytuacja finansowa firmy uległa pogorszeniu. W 1914 roku produkcję ograniczono z powodu malejącego popytu. Fabrykę wznowiono w 1917 roku, jednak z trudnościami. W wyniku działań wojennych znaczna część sprzętu została wywieziona do Rosji, a brak surowców uniemożliwił dalszą produkcję. W 1919 roku fabrykę dotknął pożar, a kryzys gospodarczy skomplikował sytuację finansową.
W 1927 roku Hess podjął próbę ratowania przedsiębiorstwa zaciągając pożyczkę, jednak z powodu niewypłacalności fabryka została przejęta w 1931 roku przez Towarzystwo Kredytowe. Wkrótce potem zmarł Wilhelm Hess, a jego syn, Karol, podjął próby uratowania firmy, jednak nie przyniosły one rezultatu. W 1938 roku zakład zmienił właściciela, zostając sprzedanym rodzinie Krzykowskich. Po II wojnie światowej i upadku niemieckiej okupacji, fabryka przeszła w ręce państwowe, a w 1951 roku została włączona do Lubelskich Fabryk Wag. Dziś część dawnych budynków jest wpisana do gminnej ewidencji zabytków.
Fabryka wag „Ideal”
W 1906 roku Piotr Księżycki, dawny pracownik fabryki Hessa, założył warsztat naprawy wag. Po dwóch latach działalności, jego zakład rozwijał się na tyle dobrze, że rozpoczęła produkcję wag dziesiętnych oraz stołowych. Początkowo Księżycki zatrudniał czternastu pracowników.
W 1909 roku do Księżyckiego dołączył Franciszek Maszkiewicz jako nowy współudziałowiec. Dwa lata później, pod nazwą fabryki „Ideal”, rozpoczęto budowę nowych obiektów przy ulicy Krochmalnej 24, a produkcja obejmowała wagi lekarskie, stołowe oraz o zwiększonej nośności.
Po śmierci Księżyckiego w 1920 roku, kierownictwo fabryki przejął Maszkiewicz i jego rodzina. W wyniku II wojny światowej zakład przeszedł pod zarząd niemiecki, a po wojnie, w 1948 roku, został upaństwowiony. W 1951 roku połączono go z Lubelskimi Fabrykami Wag.
Fabryka wag Jarosława Caudra
Jarosław Caudr, pracownik zmarłej fabryki Hessa, otrzymał po jej upadku dokumentację techniczną wagi, co skłoniło go do rozpoczęcia własnej produkcji. Jego pierwszy zakład mieścił się przy ulicy Fabrycznej.
W 1935 roku podpisano umowę z firmą Block-Brun, co umożliwiło rozwój i zakup nowego terenu do produkcji wag pełno-uchylnych oraz maszyn dla przemysłu. W czasie niemieckiej okupacji, mimo trudności, w firmie produkowano również maszyny rolnicze.
Po wyzwoleniu Lublina w 1944 roku Caudr wyjechał, zabierając ze sobą dokumentację i sprzęt, ale wkrótce zakład został znacjonalizowany i w 1951 roku dołączony do Lubelskich Fabryk Wag, kończąc w ten sposób historię jego ciężkiej drogi prowadzenia własnej firmy.
Lubelskie Fabryki Wag
1 maja 1951 roku zrealizowano ważny krok w historii produkcji wag w Polsce, kiedy to z połączenia trzech zakładów – Fabryki wag Wilhelma Hessa, Piotra Księżyckiego oraz Jarosława Caudra – powstały Lubelskie Fabryki Wag. Siedziba dyrekcji ulokowana była w budynku, który niegdyś był siedzibą fabryki „Ideal”. W 1973 roku firma przyjęła nową nazwę „Promer” Lubelskie Fabryki Wag, a rok później do głównych zakładów dołączono Zakład Nr 4 zlokalizowany w Grajewie, specjalizujący się w produkcji wag domowych.
W okresie od 1973 do 1980 roku, przedsiębiorstwo odnotowało znaczący wzrost w produkcji rynkowej, co miało kluczowy wpływ na rozwój firmy. W końcu lat osiemdziesiątych Lubelskie Fabryki Wag nawiązały współpracę z hiszpańskim producentem wag, firmą „Campesa” S.A., co umożliwiło wprowadzenie do Polski produkcji pierwszych wag elektronicznych.
W 1999 roku, Lubelskie Fabryki Wag jako pierwsze w kraju zdobyły certyfikat potwierdzający wprowadzenie systemu jakości ISO 9001. Dwa lata później uzyskano również certyfikat zgodności produkowanych urządzeń z normami Międzynarodowej Organizacji Metrologii Prawnej. Pomimo osiągnięć, różnorodność lokalizacji zakładów stawała się dla firmy dużym obciążeniem, co wiązało się z podwyższonymi kosztami produkcji. W odpowiedzi na zmiany w branży, związane z rozwojem technologii cyfrowych, dyrekcja LFW w 1991 roku podjęła decyzję o sprzedaży zakładu w Grajewie.
W 1995 roku zlikwidowano inne nieruchomości, m.in. budynki zlokalizowane przy ul. Krochmalnej oraz Lubartowskiej. Rok 1996 przyniósł przekształcenie firmy w jednoosobową Spółkę Skarbu Państwa – Lubelskie Fabryki Wag FAWAG S.A. W wyniku przetargu, który odbył się w 1997 roku, strategicznym inwestorem FAWAG S.A. stało się Lubelskie Towarzystwo Kapitałowe Spółka z o.o. Nowe technologie cyfrowe wprowadziły istotne zmiany, wychodząc naprzeciw potrzebom rynku – w tym samym okresie wprowadzono pierwsze w Polsce wagi kalkulacyjne.
W wyniku zmian ekonomicznych, w 2002 roku zlikwidowano zakład przy ul. Lubartowskiej oraz Krochmalnej. W tym roku firma również uzyskała certyfikat ISO 9001, co potwierdzało wdrożenie nowoczesnego systemu zarządzania jakością. Właściciel Fabryki, Lubelskie Towarzystwo Kapitałowe Sp. z o.o. (LTK), połączył się z Lubelskim Towarzystwem Ziemskim Sp. z o.o., przyjmując nazwę „FS-INVEST” Sp. z o.o. W roku 2003 nastąpiła zmiana nazwy na INWEST-FS Sp. z o.o.
W 2014 roku miało miejsce ważne wydarzenie, kiedy Posnet Polska S.A. wykupiła 100% akcji Lubelskich Fabryk Wag, co umożliwiło im zyskanie szerokiej sieci dystrybucji oferowanej przez tę firmę. Obecnie Lubelskie Fabryki Wag FAWAG S.A. kontynuują produkcję, pozostając kluczowym graczem na rynku wag w Polsce, z perspektywą rozwoju w nadchodzących latach (2024).
Zakłady Lubelskich Fabryk Wag
Struktura
W skład Lubelskich Fabryk Wag (LFW) wchodziły trzy kluczowe zakłady, każdy z unikalnym zakresem produkcji oraz lokalizacją, co pozwalało na kompleksowe zaspokajanie potrzeb rynku wagowego.
Zakład Nr 1, znany z przeszłości jako fabryka J. Caudra, znajdował się przy ulicy Garbarskiej 8. W tej lokalizacji specjalizowano się w montażu wag uchylnych oraz pełnouchylnych, które mogły obsługiwać różne nośności – od 25 kg do 500 kg. Dodatkowo, produkowano tam również wagi z odczytem projekcyjnym.
Zakład Nr 2, niegdyś fabryka W. Hessa, ulokowany był przy ulicy Lubartowskiej 56-77. Jego działalność koncentrowała się na montażu podzespołów oraz finalnych produktów, obejmując wagi uchylną, wolnostojącą oraz fundamentową w zakresach nośności od 25 kg do 8000 kg. W tym zakładzie produkowano również wagi osobowo-lekarskie, do cieczy oraz workujące, a także zestawy dozowników przemysłowych.
Trzeci z zakładów, znany jako „Ideal” P. Księżyckiego, zlokalizowany był przy ulicy Krochmalnej 24. W tej jednostce zajmowano się obróbką mechaniczną materiałów, a także produkcją detali i półfabrykatów, które były niezbędne do montażu wag w pozostałych zakładach. W budynkach tego zakładu znajdowały się wyspecjalizowane pomieszczenia, takie jak narzędziownia i modelarnia, a także działy odpowiedzialne za zabezpieczenie ruchu, dyrekcja oraz administracja zakładu, w tym dział Głównego Mechanika.
Produkcja
Lubelskie Fabryki Wag zdobyły uznanie na rynku międzynarodowym, eksportując swoje wyroby do aż 36 krajów. Wśród państw, do których trafiły ich produkty, znajdują się Niemcy, Francja oraz Litwa. W 1957 roku fabryka zrealizowała szczególnie ważny kontrakt z UNICEF, wysyłając 181 wag osobowo-lekarskich do Wietnamu i Nigerii.
Największą popularnością cieszyła się waga uchylna Caudra, przystosowana do pomiaru do 15 kg. Jej zmodernizowana wersja, oznaczona jako SJ-15, była wytwarzana aż do początku XXI wieku. Co więcej, waga SJ-15 stała się standardowym wyposażeniem większości sklepów spożywczych w Polsce.
Drugim powszechnie używanym produktem firmy były wagi pomostowe, które cechowały się pełno-uchylną głowicą, znaną potocznie jako głowica zegarowa. Ten model wagi zyskał uznanie w wielu branżach przemysłu handlowego oraz usługowego.
W dzisiejszych czasach, FAWAG S.A. kontynuuje swoją działalność, produkując różnorodne urządzenia takie jak:
- uniwersalne wagi elektroniczne,
- wagi kontrolne,
- wagi platformowe,
- wagi pomostowe.
Te nowoczesne rozwiązania znajdują zastosowanie w placówkach handlowych, gastronomii, a także w zakładach przemysłowych oraz magazynach.
Przypisy
- PiotrP. Nowak PiotrP., Połączenie kasy fiskalnej i wagi z Lublina. FAWAG i Posnet chcą podbić rynek [online], kurierlubelski.pl, 14.04.2015 r. [dostęp 20.10.2023 r.]
- Wagi. posnet.com.pl. [dostęp 23.01.2024 r.]
- LUBELSKIE FABRYKI WAG FAWAG SPÓŁKA AKCYJNA [online], krs-pobierz.pl [dostęp 23.01.2024 r.]
- „WYKAZ NIERUCHOMYCH OBIEKTÓW ZABYTKOWYCH UJĘTYCH W GMINNEJ EWIDENCJI ZABYTKÓW (GEZ) MIASTA LUBLIN”, Urząd Miejski w Lublinie.
- Krystyna Schabowska: Lubelskie Fabryki Wag zarys dziejów, konstrukcje. Wyd. 2010. Lublin. s. 20-55. ISBN 978-83-62596-09-6. [dostęp 23.01.2024 r.]
- Schabowska 2010, s. 30.
- Schabowska 2010, s. 33.
- Schabowska 2010, s. 34-36.
- Schabowska 2010, s. 37-40.
- Schabowska 2010, s. 41-46.
- Schabowska 2010, s. 55,56.
- Wykaz obejmuje budynki dawnej Fabryki Wag W. Hessa w Lublinie: ul Lubartowska 56-62, Lubartowska 75a-77 (poz. 827), Łęczyńska 58 (Poz.859, 860)
Pozostałe obiekty w kategorii "Przedsiębiorstwa":
Wikana | Stelmach i Partnerzy | Norbertinum | Wydawnictwo Werset | Protektor (przedsiębiorstwo) | DZT Tymińscy | Wydawnictwo Episteme | Biomed-Lublin Wytwórnia Surowic i Szczepionek | Lubelska Fabryka Maszyn Rolniczych | Asseco Business Solutions | SIM (przedsiębiorstwo) | Perła – Browary Lubelskie | Fabryka Słów | Oddział Lublin PGE Dystrybucja | Lubelskie Dworce | Targi Lublin | Permedia | Emperia Holding | Lubella (przedsiębiorstwo) | Herbapol LublinOceń: Lubelskie Fabryki Wag