Dworzec autobusowy w Lublinie

---

Historia miejsca

Dworzec autobusowy w Lublinie usytuowany jest w malowniczej dzielnicy Podzamcze, w bliskim sąsiedztwie Śródmieścia. Cały teren dworca w przeszłości stanowił część dawnej dzielnicy żydowskiej, której relikty niestety zniknęły w wyniku działań mających na celu przygotowania do obchodów dziesięciolecia PRL w 1954 roku.

Warto zwrócić uwagę, że przy placu manewrowym, od strony ul. Ruskiej, można znaleźć niezwykle cenny zabytek – stary zdrój uliczny, który pozostaje jedynym świadectwem dawnej ul. Szerokiej. Znakiem tych czasów, które wciąż przypominają o historycznym znaczeniu tego miejsca, są także inne architektoniczne detale, które występują w okolicy.

Pawilon dworca

Modernistyczny pawilon dworcowy, wynikiem pracy architekta Wiesława Żochowskiego, stanowi ważny element miejskiej architektury Lublina. Żochowski to uznany twórca, który zaprojektował także budynki w Szwajcarii i Nigerii. Budowa tego obiektu rozpoczęła się w 1965 roku, a pawilon został oddany do użytku 17 grudnia 1967 roku.

W obrębie budynku znajdują się różnorodne udogodnienia dla podróżnych, w tym poczekalnia oraz punkty handlowe, co znacząco poprawia komfort korzystania z dworca. Co więcej, podróżni mogą cieszyć się bezpłatnym dostępem do internetu, co jest nieocenionym atutem w dzisiejszych czasach. Na uwagę zasługuje także mozaika znajdująca się na jednej ze ścian hali dworcowej, która została stworzona w 1971 roku. W 2015 roku po raz pierwszy od lat została ona wyczyszczona, co przyczyniło się do przywrócenia jej pierwotnego blasku.

Hala główna dworca otoczona jest murowanymi częściami, które po latach użytkowania przeszły pewne modyfikacje w stosunku do pierwotnego projektu. Dzięki przeszklonym ścianom hali podróżni mają możliwość podziwiania zadaszonych peronów, co dodaje nowoczesnego charakteru całemu obiektowi.

Zagospodarowanie przestrzeni w przyszłości

W niedalekiej przyszłości zajęcie obszaru dawnego dworca ulegnie znaczącym transformacjom. W związku z realizacją budowy dworca metropolitalnego, który ma być usytuowany naprzeciwko głównej stacji kolejowej Lublin Główny, na nowo przemyślane zostaną możliwości zagospodarowania tego terenu. Zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, który został uchwalony w 2015 roku, w miejscu obecnej hali oraz placu manewrowego zaplanowano stworzenie nowej zabudowy kwartałowej. Dodatkowo, wzdłuż alei Tysiąclecia powstaną nowe zatoki przesiadkowe, co ma na celu ułatwienie transportu i przesiadek dla podróżnych.

Podczas prac nad planem zagospodarowania przestrzennego, zgłoszono wniosek o zachowanie modernistycznego budynku, jednak planiści zadecydowali, że priorytetem pozostaje przywrócenie historycznej siatki ulic typowej dla dzielnicy żydowskiej. W argumentacji podano, że omawiany pawilon nie był wymieniony na Liście Dóbr Kultury Współczesnej Lublina, co zmniejsza jego szanse na ochronę.

W 2021 roku kontynuowano debaty na temat przyszłości hali dworcowej. Wojewódzki konserwator zabytków rozważał możliwość wpisania budynku do rejestru zabytków, a architekt Marcin Semeniuk postulował, że taka decyzja byłaby odpowiednia i zasadne. Podkreślił przy tym, że harmonijkowe zadaszenie pawilonu oraz dynamiczny dach peronów stanowią przykład architektury, która wpisuje się w koncepcję „architektury w ruchu”, nawiązującej do epoki Jet Age. Proponował, by obiekt mógł pełnić funkcje ośrodka informacji turystycznej, muzeum, biur lub też miejsca sprzedaży, w tym targowiska.

Dnia 25 marca 2022 roku, pawilon dworca został formalnie wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków, jednakże do wpisu nie uwzględniono murowanych elementów budynku, które znajdują się po bokach hali, a także modernistycznych peronów oraz terenu pod główną halą. Taki krok otworzył drzwi do możliwości przemieszczenia hali w inne miejsce, co daje nowe perspektywy na przyszłe wykorzystanie tej przestrzeni.

W kontekście uruchomienia dworca metropolitalnego, przewiduje się stopniowe wygaszanie funkcjonowania dawnego dworca głównego. Jednakże, na koniec grudnia 2023 roku, w momencie ogłoszenia daty otwarcia nowego obiektu, nie były jeszcze znane szczegóły dotyczące zmiany przeznaczenia terenów zajmowanych przez dworzec na Podzamczu.

---

Oceń: Dworzec autobusowy w Lublinie

---