Dworzec metropolitalny w Lublinie

---

Funkcja dworca

Dworzec metropolitalny w Lublinie to ważny element, który ma na celu zapewnienie kompleksowej integracji transportowej dla gmin wchodzących w skład Lubelskiego Obszaru Funkcjonalnego.

Obiekt ten ma obsługiwać różnorodne linie, w tym regionalne, dalekobieżne, podmiejskie, aglomeracyjne, kolejowe, autobusowe oraz mikrobusowe. Dzięki temu planowane jest wyeliminowanie problemu oddalenia, jaki utrudnia korzystanie z lubelskich dworców PKP oraz PKS. Ułatwi to także przesiadki między różnymi środkami transportu, co przyczyni się do poprawy komfortu podróżowania w regionie.

Dworzec zostanie skomunikowany również z miejskim systemem transportowym Lublina, co umocni jego rolę jako centralnego węzła komunikacyjnego w aglomeracji lubelskiej. Ta inwestycja znalazła swoje miejsce w Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020, uznawaną za istotną dla rozwoju Lubelskiego Obszaru Metropolitalnego.

W 2014 roku oszacowano, że na dworcu dziennie odbywać się będzie około 3400 kursów, co przekłada się na 200-300 kursów na godzinę, a w godzinach szczytu o liczbie 3-5 kursów na minutę. Zarządzaniem oraz eksploatacją tego nowoczesnego dworca zajmuje się Zarząd Transportu Miejskiego w Lublinie.

Położenie

Osobny artykuł dotyczący Piasków (Lublin) wskazuje, że obszerne miejsce, w którym obecnie znajduje się dworzec, jest zlokalizowane w bliskości dworca PKP, w rejonie ulic Dworcowej, Młyńskiej i Gazowej. W latach 1879–1882 zrealizowano tu budowę gazowni miejskiej.

W okresie między 1925 a 1928 rokiem budynek ten przeszedł remont, a w latach 70. XX wieku został rozebrany, co umożliwiło utworzenie tymczasowego Dworca Południowego PKS. Należy zauważyć, że Dworzec Południowy pełnił jedynie funkcję przystanku przejściowego.

W 1977 roku ogłoszono konkurs na projekty architektoniczne dotyczące połączenia dworców PKS oraz PKP. Zwyciężyli w nim architekci z Wrocławia, którzy zaproponowali innowacyjny budynek w kształcie litery „L”. W planach zawarto także rozwiązania, które miały wprowadzić przejścia podziemne, co zapewniałoby bezpośrednią komunikację między peronami kolejowymi a autobusowymi.

Niestety, realizacja tego ambitnego projektu napotkała trudności finansowe, które spowodowały jego zaniechanie. W latach 90. XX wieku, PKP ponownie wskrzesiło tę koncepcję, jednak ówczesne władze PKS stwierdziły, że nie dysponują odpowiednimi funduszami do jej realizacji.

Historia powstawania

Na początku 2017 roku władze gminy Lublin zleciły opracowanie projektu dla nowego dworca oraz związanej z nim infrastruktury transportowej. Wśród kluczowych wymagań dla projektantów znalazły się takie elementy jak: całkowita powierzchnia obiektu dworca, która miała wynosić do 2 tysięcy m², planowana liczba miejsc siedzących w poczekalniach wynosząca około 250-300 oraz przewidziana liczba stanowisk na peronach odjazdowych, szacowana na łącznie około 70 dla komunikacji regionalnej i miejskiej.

Ponadto, projekt zakładał korektę układu drogowego, stworzenie pętli dla komunikacji miejskiej oraz parkingów typu Park and Ride oraz Kiss and Ride. W planach uwzględniono również miejsca postojowe dla pojazdów oczekujących maksymalnie 15 minut na odjazd oraz obszar przeznaczony dla pozostałych samochodów. Szacowano, że budowa dworca mogłaby potrwać 30 miesięcy i rozpocząć się w 2019 roku.

W grudniu 2020 roku podpisano umowę na realizację budowy dworca oraz modyfikację układu drogowego. Początkowo planowano zakoćzyć projekt do 29 lipca 2022 roku. Całkowity koszt przedsięwzięcia szacowano na około 300 milionów złotych, jednak termin zakończenia został przesunięty na 28 lutego 2023. W listopadzie 2022 roku, gdy postępy budowy wynosiły 77%, pojawiły się wątpliwości dotyczące dotrzymania terminu. Wykonawca zwrócił się z prośbą o wydłużenie terminu do końca 2023 roku, na co władze miasta zgodziły się na krótszy, do 15 maja 2023 roku. Później jednak zatwierdzono nowy termin, 20 października 2023 roku, a całkowity koszt projektu wzrósł do 389 milionów złotych.

Przyczynami opóźnień były między innymi odkrycie pozostałości po gazowni miejskiej, skutki agresji rosyjskiej na Ukrainę, które odczuwalne były w branży budowlanej, a także błędy projektowe. Dalsze odkładanie zakończenia budowy oznaczało, że dworzec mógłby zacząć funkcjonować najwcześniej na początku 2024 roku.

W trakcie realizacji projektu wprowadzono również zmiany, takie jak redukcja liczby peronów odjazdowych z 70 do 43. W dniu 8 stycznia 2024 roku z nowej infrastruktury dworca zaczęła korzystać komunikacja miejska, a inauguracja obiektu zaplanowana jest na 13-14 stycznia. Przenoszenie działalności wszystkich przewoźników ze starszego dworca PKS na Podzamczu potrwa jeszcze przez kilka miesięcy.

Architektura

Projekt metropolitalnego dworca w Lublinie został zaprezentowany w 2018 roku, co stanowi ważny moment w architekturze tego regionu. Budowla charakteryzuje się dwiema kondygnacjami oraz dostępnością „zielonego dachu”, który nie tylko pełni funkcję estetyczną, ale także praktyczną.

Interesującym rozwiązaniem architektonicznym jest zadaszenie peronów, co zapewnia wygodę pasażerów w każdych warunkach atmosferycznych. Pomieszczenia wewnętrzne są oddzielone od głównej hali dworcowej przez przeszklenie, co tworzy efekt „budynku w budynku”. To innowacyjne podejście przyczynia się do efektywności energetycznej całego obiektu.

W projekcie uwzględniono również szereg ekologicznych rozwiązań: wykorzystanie odzyskanej wody opadowej do nawadniania „zielonego dachu”, zastosowanie kostki antysmogowej, a także systemy, które ograniczają zużycie sztucznego oświetlenia. Takie elementy pokazują, jak nowoczesna architektura może wspierać zrównoważony rozwój i dbać o środowisko.

W 2019 roku projekt zyskał uznanie w prestiżowym konkursie World Building of the Year, a w roku następnym otrzymał nagrodę w konkursie Real Estate Impactor. Dodatkowym sukcesem było wyróżnienie zdobyte w 2022 roku podczas Green Building Awards w kategorii „najlepszy projekt ekologiczny”, co potwierdza jego innowacyjny charakter oraz dbałość o aspekt ekologiczny.

Powiązane inwestycje

Planowana budowa dworca metropolitalnego w Lublinie wiąże się z wieloma kluczowymi inwestycjami, które mają na celu nie tylko poprawę infrastruktury, ale również zmianę zagospodarowania przestrzennego w okolicy. Jedną z najważniejszych inwestycji jest zmiana zagospodarowania przestrzennego w rejonach takich jak ul. Podzamcze, al. Tysiąclecia, ul. Lubartowskiej oraz Ruskiej, które mają być zrewitalizowane, a także przeniesienie stamtąd dworca PKS.

Planowane są również działania związane z przedłużeniem i przebudową ul. Lubelskiego Lipca 80. W ramach tej inwestycji powstanie trakcja trolejbusowa oraz infrastruktura rowerowa i piesza. Celem tych działań jest zwiększenie dostępności rejonu dworca oraz lepsze połączenie komunikacji miejskiej z dworcem metropolitalnym.

Kolejną istotną inicjatywą jest przedłużenie ul. Muzycznej, która połączy się z nowym mostem na Bystrzycy. Ta inwestycja znacząco wpłynie na komunikację w mieście. Dodatkowo będzie miała miejsce przebudowa ul. 1 Maja, która rozciągnie się od pl. Dworcowego do pl. Bychawskiego, obejmując także ulice Gazową, Młyńską oraz Pocztową, a także rondo Sportowców.

Ważnym elementem planowanej przebudowy będzie przekształcenie ul. Dworcowej oraz Placu Dworcowego w przestrzenie przyjazne pieszym. Również budowa placu postojowego dla autobusów przy ul. Krochmalnej oraz budynku socjalnego dla kierowców są kluczowymi aspektami nowej infrastruktury.

Planuje się także budowę jezdni, która połączy rondo przed Targami Lublin z al. Piłsudskiego oraz utworzenie zjazdu z ul. Lubelskiego Lipca 80 do ronda.

Ponadto zaplanowano przedłużenie ul. Głębokiej do al. Solidarności oraz przedłużenie ul. Zana do ul. Smoluchowskiego. Te zmiany są częścią szerszej wizji modernizacji Lublina i poprawy jakości życia jego mieszkańców.

---

Oceń: Dworzec metropolitalny w Lublinie

---