Pałac Czartoryskich, położony w sterylnie pięknym otoczeniu, znajdujący się we wschodnim narożniku Placu Litewskiego w Lublinie, to niezwykle istotny element lokalnej historii i architektury. Obiekt ten, zbudowany w barokowym stylu w drugiej połowie XVII wieku, został zaprojektowany przez znanego architekta Tylmana z Gameren, co podkreśla jego znaczenie w regionie.
Budowla wyróżnia się średniej wielkości bryłą z charakterystycznymi dla baroku wmurowanymi w fasadę krużgankami oraz przepięknym portykiem, który zdobi wejście. To miejsce jest nie tylko świadkiem historii, ale także atrakcyjnym punktem turystycznym, który przyciąga wielu zwiedzających.
Historia
Pierwszymi właścicielami majestatycznego pałacu byli reprezentanci rodu Lubomirskich. Fundatorem tego obiektu uznawany jest Jerzy Sebastian Lubomirski, po którym pieczę nad nieruchomością przejął jego syn, Stanisław Herakliusz. W późniejszych latach posiadłość trafiła w ręce Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej, która w latach 1725-1728 zleciła architektowi Franciszkowi Mayerowi z Moraw gruntowną przebudowę pałacu.
W 1731 roku, poprzez małżeństwo Marii Zofii Sieniawskiej, wdowy po Stanisławie Dönhoffie, do posiadłości weszli Czartoryscy, reprezentowani przez Augusta Aleksandra Czartoryskiego, wojewodę ruskim. Czartoryscy, związani głównie z Puławami, traktowali lubelski pałac jako jeden z wielu swoich rezydencji, powierzyli go zatem kolejno różnym rezydentom.
Ostatnimi spadkobiercami z linii Czartoryskich byli Adam Kazimierz oraz Izabella z Flemmingów, którzy w 1812 roku zdecydowali się sprzedać pałac z przyległą posesją sięgającą w kierunku Krakowskiego Przedmieścia, kupującym na tę transakcję był notariusz departamentu lubelskiego Marcin Łódź-Kobyliński. Nieruchomość pozostawała przez pewien czas w rękach rodziny Kobylińskich, jednakże była dzierżawiona przez przemysł tytoniowy, co przyczyniło się do wprowadzenia nietypowych funkcji w budynku, ale także nie wpłynęło negatywnie na jego zewnętrzny wygląd.
W 1860 roku posiadłość zakupił warszawski bankier Leopold Kronenberg, który planował kontynuację działań przemysłowych. Lecz już w 1866 roku fabryka tabaki przestała funkcjonować, a pałac przeszedł w ręce nowych właścicieli, którzy zmieniali się dość często w kolejnych latach (Kazimierz i Ludwika z Wineckich Mazurkiewiczowie nabyli go w 1869 roku, następnie Noel Grünberg w 1875 roku, przychodził również Race Miller w 1877 roku, a dalej Estera Cukier w 1888 roku). Przyczyną tych licznych zmian była zła sytuacja finansowa oraz brak dbałości o zachowanie integralności historycznej budynku.
W czasie II wojny światowej pałac doznał poważnych uszkodzeń. W 1939 roku obiekt został trafiony bombą, a w 1944 roku, w wyniku działań niemieckich żołnierzy, wybuchł pożar, który jednak nie naruszył rozkładu wnętrz. Rok po zakończeniu działań wojennych, zniszczone fragmenty rozebrano, a tereny wokół uporządkowano, co dało początek odbudowie według projektu architekta Czesława Doria-Dernałowicza. W wyniku prac przywrócono pierwotny układ wnętrz oraz zainstalowano nowoczesne instalacje, podwyższając równocześnie dachy budynku.
W odnowionym pałacu urządzono Dom Turysty PTTK, co pomogło w jego dalszej eksploatacji oraz zwiększyło zainteresowanie obiektem. Kolejnym ważnym krokiem nastąpił w 1973 roku, kiedy to pałac stał się siedzibą Lubelskiego Towarzystwa Naukowego. Dzięki przeprowadzonemu kapitalnemu remontowi, budynek odzyskał dawny blask oraz reprezentacyjny charakter.
Pozostałe obiekty w kategorii "Pałace":
Pałac Lubomirskich w Lublinie | Pałac Morskich w Lublinie | Gmach Rządu Gubernialnego w Lublinie | Pałac Parysów w Lublinie | Pałac Potockich w Lublinie | Pałac Sobieskich w Lublinie | Pałac Biskupi w LublinieOceń: Pałac Czartoryskich w Lublinie