Pałac Lubomirskich w Lublinie

---

Historia

Początkowo obiekt ten miał formę dworu, który charakteryzował się stylem renesansowym. Budowla ta była własnością rodziny Firlejów, jednak wkrótce przeszła w ręce Ostrogskich. Kluczowym momentem była sytuacja, gdy poprzez związek małżeński Teofili Ludwiki Ostrogskiej z Józefem Karolem Lubomirskim, marszałkiem wielkim koronnym, nieruchomość ta stała się częścią rodu Lubomirskich. Przez długi okres, wynoszący niemal kilka dekad, dwór pozostawał w ich posiadaniu, by w końcu, w końcu XVII wieku, zostać przekształconym w pałac w stylu barokowym. Projektantem tej transformacji był Tylman z Gameren, architekt Stanisława Herakliusza Lubomirskiego. Pierwotna struktura była jednopiętrowa i miała wysoką dachówkę. W 1727 roku, dzięki żonie Anny Marii Lubomirskiej, pałac przeszedł w ręce Pawła Karola Sanguszki.

Niestety, obiekt był stopniowo zaniedbywany przez kolejnych właścicieli, co prowadziło do jego degradacji. Szczególnie groźny był rok 1768, kiedy to, w trakcie konfederacji barskiej, pożar zniszczył znaczną część pałacu, a jego lokalizacja przy Krakowskim Przedmieściu nie sprzyjała ochronie budowli. Po kolejnych latach zaniedbania, w latach 80. XVIII wieku obiekt przeszedł na własność Szeptyckich. W 1801 roku, mocno zdewastowany, został wylicytowany przez burmistrza Beniamina Finke, który przekazał go w ręce rządu. Został przeznaczony na lazaret, co wiązało się z jego renowacją.

W 1822 roku, na podstawie decyzji namiestnika Królestwa Polskiego, generała Zajączka, budynek ten uzyskał nową funkcję, stając się siedzibą Komisji Województwa Lubelskiego. W tym czasie pałac przeszedł kolejna przebudowę, według projektu Jana Stompfa, a jego wysokość została zwiększona o dodatkowe piętro. Kolejny pożar w 1829 roku zmusił do odbudowy, tym razem pod okiem architekta Henryka Marconiego. W wyniku tych działań budynek nabrał klasycystycznego wyglądu wzbogaconego elementami stylu empire.

W czasie zaborów, w budynku mieściła się siedziba rosyjskiego generał-gubernatora, a od 1915 roku także austriackiego. W nocy z 6 na 7 listopada 1918 roku w tym miejscu powstał rząd Ludowy Republiki Polskiej, którego przewodniczącym był Ignacy Daszyński. Dzisiaj wydarzenie to jest upamiętnione tablicą przy głównym wejściu. Po 1918 roku, pałac stał się siedzibą Dowództwa Okręgu Garnizonu oraz Okręgu Korpusu Nr II, w którym zamieszkiwał gen. Mieczysław Smorawiński. W międzywojniu znajdowały się tutaj różne instytucje Urzędu Wojewódzkiego.

Po zakończeniu II wojny światowej, budynek przekazano Uniwersytetowi Marii Curie-Skłodowskiej, gdzie zlokalizowano Wydział Politologii. W 2017 roku Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego postanowiło zakupić pałac z zamiarem przekształcenia go w Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej, jednak Uniwersytet kontynuował użytkowanie budynku aż do 2020 roku.

---

Oceń: Pałac Lubomirskich w Lublinie

---