Andrzej Peciak

---

Życiorys

Działalność w okresie PRL

Od 1979 roku Andrzej Peciak był aktywnym kolporterem wydawnictw drugiego obiegu. W dniach 14–16 grudnia 1981 roku wziął udział w strajku okupacyjnym, który miał miejsce w Lubelskich Zakładach Naprawy Samochodów. W latach 1985-1989, jako część kierowanej przez Zygmunta Łupinę inicjatywy, pełnił rolę wykładowcy podziemnej Wszechnicy Związkowej Regionu Środkowo-Wschodniego NSZZ „Solidarność”.Był współzałożycielem i redaktorem drugiego obiegu Funduszu Inicjatyw Społecznych, który w latach 1985–1990 wydawał pięć serii znaczków oraz kilkanaście książek.

Po wydaniu siedmioznaczkowej serii poczty „Solidarność” w 1986 roku, z okazji 40. rocznicy powstania Instytutu Literackiego, miał zaszczyt być zaproszonym przez redaktora Jerzego Giedroycia do Maisons-Laffitte, wraz z Tomaszem Pietrasiewiczem. Od tego momentu nawiązał długotrwałą współpracę, stając się wydawcą wielu książek oraz reprintów, które przedstawiały dorobek Instytutu Literackiego.

Peciak był odpowiedzialny za wydanie m.in. reprintu pierwszego numeru paryskiej „Kultury” w latach 1987 i 1994, a także antologii „Wizja Polski” na łamach „Kultury” w latach 1946–1976, przygotowanej przez Grażynę Pomian. Wśród innych jego osiągnięć znalazły się również wydania „Realiści z wyobraźnią – KULTURA w latach 1976–2000” w opracowaniu Basila Kerskiego i Andrzeja S. Kowalczyka, oraz zbiorów publicystyki „Buntu Młodych” i „Polityki” (1931–1939) przygotowanych przez Rafała Habielskiego i Jerzego Jaruzelskiego.

W latach 1986–1989 Peciak pełnił rolę przedstawiciela Konsorcjum Wydawnictw Niezależnych w swoim regionie. Jako współorganizator, w roku 1988 brał udział w reaktywacji Komitetu Założycielskiego „Solidarność” Pracowników KUL. W dniach 14–15 stycznia 1989 roku, był jednym z kluczowych organizatorów Ogólnopolskiego Spotkania Przedstawicieli NSZZ „S” Szkół Wyższych i Placówek Naukowych, które odbyło się na KUL. W okresie od maja 1985 do czerwca 1989 roku pracował w Redakcji Wydawnictw KUL, a następnie, od czerwca do grudnia 1989 roku, sprawował funkcję redaktora „Biuletynu Informacyjnego NSZZ „Solidarność” Regionu Środkowo-Wschodniego w Lublinie.

Działalność w III Rzeczypospolitej

W latach 1990–1994 Peciak prowadził własną działalność wydawniczą. Był dyrektorem i współwłaścicielem Wydawnictwa FIS, które ukazało się ponad dwadzieścia książek. W roku 1994, po wygraniu konkursu, objął stanowisko dyrektora Wydawnictwa UMCS i pełnił tę funkcję aż do 2009 roku. Pod jego przewodnictwem oficyna uniwersytecka stała się jedną z najlepszych, w trosce o standardy jakości składu, redakcji i szaty graficznej. W tym okresie Wydawnictwo otrzymało liczne nagrody i wyróżnienia, w tym trzykrotne tytuł laureata Nagrody „Polityki”.

W ramach Wydawnictwa UMCS wydawano książki m.in. Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Józefa Czapskiego, Grażyny i Krzysztofa Pomianów, Leo Lipskiego, Jakuba Karpińskiego, Wojciecha Karpińskiego, Jana Karskiego, Bohdana Osadczuka, Jerzego Pomianowskiego, Czesława Bieleckiego, Włodzimierza Odojewskiego, Juliusza Mieroszewskiego, Leopolda Ungera, Andrzeja Bobkowskiego, Michała Hellera, Daniela Beauvois, Wojciecha Skalmowskiego. Publikował także eseje arcybiskupa Józefa Życińskiego, Aleksandra Halla, Kazimierza M. Ujazdowskiego, Basila Kerskiego, Tomasza Dostatniego OP, albumy Edwarda Hartwiga, oraz katalogi wystaw Chagalla i Lebensteina. Aktywnie przyczynił się do rozwoju polskiej myśli literackiej przez publikacje felietonów autorstwa Macieja Rybińskiego, Macieja Łukasiewicza i innych twórców. Wydawnictwo umieściło w swoim katalogu również 24 tomiki bibliofilskiej serii „Współczesne opowiadanie polskie”.

W 1995 roku Peciak był jednym z założycieli Stowarzyszenia Wydawców Szkół Wyższych i w latach 2000–2006 pełnił funkcję jego prezesa. Zainicjował i współorganizował cykl wystaw „Polska Książka Naukowa”, które miały miejsce w jedenastu stolicach europejskich. Ponadto prowadził wykłady dotyczące marketingu wydawniczego na KUL i UMCS. Od kwietnia 2010 roku kieruje Działem Wydawnictw Instytutu Książki, gdzie jest pomysłodawcą oraz redaktorem serii „W Kręgu Paryskiej »Kultury«”, która jest wydawana we współpracy z Instytutem Literackim w Paryżu. W ostatnich latach przygotował do druku album „Kultura – narodziny pisma” (2017) oraz bibliofilski reprint „Teki redakcyjnej KULTURY nr 9/1968” (2020), który zdobył nagrodę w konkursie EDYCJA 2019-2020.

Odznaczenia i wyróżnienia

Andrzej Peciak otrzymał liczne odznaczenia oraz wyróżnienia za swoje znaczące osiągnięcia w dziedzinie kultury oraz działalności publicznej.

• zasłużony działacz kultury (1999),
• Krzyż Wolności i Solidarności (2022),
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2015),
• nagroda honorowa im. Jerzego Giedroycia Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej (2016),
• nominacja do Nagrody „Rzeczpospolitej” imienia Jerzego Giedroycia w latach 2018, 2019 i 2020.

Publikacje

Andrzej Peciak, autor licznych publikacji, swoją twórczość zaznaczył na wielu płaszczyznach. Przykładem jest jego artykuł zatytułowany „Miłe miasto Lublin”, który ukazał się jako część dodatku do Rzeczypospolitej w dniach 22-23 czerwca 1999 roku, na stronie 6.

Warto również wspomnieć o utworze „Gos wydawcy”, który znajduje się w książce Rosyjski łącznik. Rzecz o Jerzym Pomianowskim, wydanej przez Wydawnictwo UMCS w Lublinie w 2016 roku, gdzie zajmuje strony 61-65.

Kolejnym ważnym dziełem Peciaka jest tekst „Dług”, umieszczony w redagowanej przez niego książce Dwadzieścia lat bez „Kultury”, również wydanej przez Wydawnictwo UMCS w 2020 roku, z zakresu 185-197.

---

Oceń: Andrzej Peciak

---