Edward Jakub Kowalczyk, urodzony 12 października 1905 roku w Lublinie, był znaczącą postacią w polskim świecie sztuki. Jego kariera obejmowała zarówno aktorstwo teatralne, jak i filmowe, co przyczyniło się do jego uznania wśród współczesnych mu artystów.
Niestety, zmarł 25 października 1978 roku w Warszawie, pozostawiając po sobie bogaty dorobek artystyczny oraz niezatarte ślady w historii polskiego kina i teatru.
Życiorys
Edward Kowalczyk przyszedł na świat w rodzinie Antoniego i Eleonory Kowalczyków. Jego brat, Mieczysław Wielicz (1910–1983), również był znanym aktorem. Młodzieńcza kariera Edwarda rozpoczęła się w wieku 21 lat, kiedy to zadebiutował jako statysta oraz epizodysta na deskach Teatru Miejskiego w Lublinie.
W 1928 roku Kowalczyk złożył egzamin w Związku Artystów Scen Polskich (ZASP), co umożliwiło mu rozpoczęcie pracy w teatrze, gdzie występował aż do 1933 roku. Po tym okresie dołączył do Objazdowego Teatru Wołyńskiego w Łucku, w którym poznał swoją przyszłą żonę, Helenę. W 1938 roku para osiedliła się w Bydgoszczy, gdzie również aktywnie angażowali się w lokalnym Teatrze Miejskim.
Podczas II wojny światowej Edward prowadził skład opałowy oraz brał udział w działaniach konspiracyjnych, co pokazuje jego patriotyzm i zaangażowanie w trudnym okresie dla kraju. W 1945 roku przeniósł się na rok do Lublina, a następnie związał resztę swojego życia z Warszawą, kontynuując karierę w Teatrze Współczesnym.
Jego kariera teatralna zakończyła się w 1973 roku, kiedy to przeszedł na zasłużoną emeryturę. Poza działalnością sceniczną, od 1948 roku Kowalczyk występował w słuchowiskach Teatru Polskiego Radia oraz od 1953 roku grał w filmach i spektaklach Teatru Telewizji.
Edward Kowalczyk zmarł w Warszawie, a jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Bródnowskim (sektor 83D-6-32). Jego wkład w polską kulturę i scenę teatralną pozostaje nieoceniony.
Filmografia
Filmografia Edwarda Kowalczyka to zbiór jego znaczących występów, które zrobiły duże wrażenie na widzach. Poniżej przedstawiamy chronologiczny spis jego ról aktorskich przez lata.
- 1953: Domek z kart – Kajdas, posterunkowy w Rozstajach,
- 1958: Wolne miasto – kolejarz Stanisław Herman,
- 1961: Wyrok – Stefan Kołodziejczyk, przewodniczący komitetu blokowego,
- 1961: Samson – policjant,
- 1964: Wilczy bilet,
- 1965: Miejsce dla jednego – członek inspekcji,
- 1968: Dzieci z naszej szkoły – dozorca (odc. 3 i 4),
- 1970: Romantyczni,
- 1970: Kaszëbë – Bołda,
- 1971: Wezwanie – Tadeusz, brat Jadwigi,
- 1973: Janosik (odc. 9),
- 1974: Urodziny Matyldy – mężczyzna z prywatki,
- 1975: Dyrektorzy (odc. 1–3).
Źródło: Filmpolski.pl.
Spektakle Teatru Tv
Edward Kowalczyk, znany aktor, zrealizował wiele znaczących ról w spektaklach Telewizji Polskiej. Jego występy zawsze przykuwały uwagę widzów, a niektóre z nich zasługują na szczególne wyróżnienie. Oto przegląd wybranych spektakli, w których brał udział:
- 1954: Karabiny matki Carrar – rybak,
- 1958: Błędne koło,
- 1958: Spadek,
- 1961: Anna Karenina,
- 1962: Jestem dorosły,
- 1963: Dzieje jednego pocisku – rewirowy, robotnik,
- 1964: Równanie Maxwella,
- 1965: Dym,
- 1965: Kapitan z Koepenick,
- 1966: Jedna noc – protokolant,
- 1967: Tak jest jak się państwu zdaje – służący,
- 1968: Anatol – kelner,
- 1968: Brat marnotrawny – Merriman,
- 1969: Gniewko, syn rybaka – stary rycerz w Łęczycy (część 4),
- 1970: Dziewczęta z Nowolipek (część 3),
- 1971: Maskarada – kamerdyner,
- 1971: Orzeł na dachu,
- 1971: Późna miłość szalejem kwitnie – carska osoba,
- 1972: Lato w Nohant – Jan,
- 1973: Akcja V – ojciec Jończyka (część 3–4),
- 1973: W domu z powrotem,
- 1977: Przed burzą (część 5),
- 1978: Więź – sekretarz.
Informacje te pochodzą ze źródła: Filmpolski.pl.
Ordery i odznaczenia
Edward Kowalczyk, wybitny aktor, został uhonorowany licznymi odznaczeniami, które potwierdzają jego wkład w polską kulturę i sztukę teatralną.
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955),
- Odznaka „Zasłużony dla Teatru Polskiego w Warszawie” (1976).
Przypisy
- a b Edward Kowalczyk, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 13.12.2023 r.]
- Cmentarze Bródzieńskie [online], brodnowski.grobonet.com [dostęp 13.12.2023 r.]
- M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 – Uchwała Rady Państwa z dnia 19.01.1955 r. nr 0/196 – na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
- a b c d Edward Jakub Kowalczyk w bazie filmpolski.pl
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Barbara Krzywicka-Wójcik | Julia Sobiesiak | Ludmiła Łączyńska | Władysław Czachórski | Barbara Eysymontt | Andrzej Pietras | Rywka Berger | Jacek Haratym | Stefan Liszkowski | Stanisław Magierski | Katarzyna Szeloch | Mieczysław Czechowicz | Fanny Rabel | Oskar Dziedzic | Andrzej Makowiecki (aktor) | Chana Grosberg | Bohdan Łazuka | Jerzy Krzysztoń (pisarz) | Symche Trachter | Andrzej StrugOceń: Edward Kowalczyk (aktor)