Fanny Rabel

---

Życiorys

Fanny Rabel, artystka o niezwykłym dziedzictwie, przyszła na świat w polsko-żydowskiej rodzinie, której pasją było aktorstwo. W jej dzieciństwie brakowało zabawek, jak zaznacza jej córka, Paloma Woolrich, co wpłynęło na jej twórczość, zmuszając ją do rysowania lalek, jakie podziwiała w sklepach.

W 1929 roku rodzina Rabel osiedliła się w Paryżu, gdzie Fanny po raz pierwszy mogła zacząć uczęszczać do szkoły. Następnie, w 1936 roku, przenieśli się do Meksyku – ta data została zweryfikowana przez Palomę Woolrich, która oparta była na archiwalnych dokumentach rodzinnych.

Rabel była osobą zaangażowaną w walkę z totalitaryzmem; jej antynazistowskie i antyfaszystowskie przekonania doprowadziły ją do współpracy przy muralu „Retrato de la Burguesía” w 1940 roku, znajdującym się na budynku Sindicato Mexicano de Electricistas w Meksyku. Tam również spotkała grupę wygnanych hiszpańskich artystów, w tym Antonio Pujola, który zainspirował ją do uczestnictwa w projekcie muralu kierowanym przez znanych artystów, takich jak David Alfaro Siqueiros i Joséph Renau. Ta monumentalna praca zawierała dramatyczne przedstawienia dzieci, które zginęły w wyniku hitlerowskich bombardowań w Hiszpanii.

Wkrótce po założeniu Escuela Nacional de Pintura, Escultura y Grabado „La Esmeralda” w 1942 roku, Rabel podjęła studia artystyczne. Uczyła się od wybitnych mistrzów, takich jak José Chávez Morado i Feliciano Peña, a ponadto związała się z Fridą Kahlo, stając się jedną z jej uczennic. W grupie „Los Fridos” była jedyną kobietą, zdobywając wiedzę u boku takich artystów jak Guillermo Monroy czy Arturo García Bustos. Pracowała także z wieloma innymi uznawanymi artystami, w tym z Diego Rivera i Carlosa Orozco Romero.

W trakcie swojego życia artystka zmieniła nazwisko z Rabinovich na Rabel, co odzwierciedlało jej artystyczną tożsamość. Fanny związała się z urologiem, Jaime Woolrichem, i doczekała się dwojga dzieci, Abla oraz Palomy Woolrich, którzy również kontynuowali tradycję artystyczną, zostając aktorami.

Większość swojego życia spędziła w San Miguel Chapultepec w Meksyku, w mieszkaniu przy ulicy Martinez de Castro, gdzie mieszkała przez wiele lat. Jednak w późniejszych latach jej zdrowie zaczęło się pogarszać, a problemy z pamięcią nasunęły podejrzenia o chorobę Alzheimera. Mimo trudnych okoliczności, związanych z potencjalną eksmisją z jej mieszkania, pozostała tam do końca swoich dni. Fanny Rabel została pochowana w Panteón Israelita, a jej dziedzictwo artystyczne przetrwało dzięki córce Palomie i jej wnukom.

Kariera

Fanny Rabel pierwszą wystawę zorganizowała w 1945 roku na Liga Popular Israelita. Na tej wyjątkowej prezentacji zaprezentowała 24 obrazy olejne, 13 rysunków oraz 8 rycin. Wprowadzenie do wystawy napisała znana malarka, Frida Kahlo. W 1955 roku miała indywidualną wystawę w Salón de la Plástica Mexicana, a jej ostatnia wystawa miała miejsce w 2007 roku na Universidad Autonoma Metropolitana.

Prace Rabel znajdują się w zbiorach ponad 15 państw, w tym w takich prestiżowych miejscach, jak Nowojorska Biblioteka Publiczna, Biblioteka Kongresu w Waszyngtonie, Królewska Duńska Akademia Sztuk, Biblioteka Narodowa w Paryżu, Casa de las Américas w Hawanie, Benemérita Universidad Autónoma de Puebla oraz w Museo de Arte Moderno w Meksyku.

Uznawana jest za pionierkę muralizmu w Meksyku. Rabel była asystentką Diego Riviery, pomagając mu przy tworzeniu fresków w National Palace oraz uczennicą Davida Alfaro Siqueiros. Jednym z jej najbardziej znaczących muralów jest Ronda en el tiempo, który znajduje się w Museo Nacional de Antropología i powstawał w latach 1964-1965.

Wśród innych jej muralów można wymienić dzieła takie jak: Unidad de Lavaderos Público de Tepalcatitlán (1945), Sobrevivencia, Alabetización w Coyoacán (1952), Sobrevivencia de un pueblo w Centro Deportivo Iseaelita (1957), Hacia la salud dla Hospital Infantil de México (1982) oraz La familia mexicana w Registro Público de la Propiedad (1984). Rabel wolała nazywać ten ostatni mural Abolición de la propiedad privada. Ponadto współpracowała z innymi artystami przy tworzeniu muralu w La Rosita pulque bar i Casa de la madre Soltera.

Artystka była członkinią Salón de la Plástica Mexicana oraz Taller de Gráfica Popular, do których to grup przystąpiła w 1950 roku. Jej talent i twórczość zostały dostrzeżone, gdyż grupa przyjaciół nominowała ją do Premio Nacional de Arte, choć ta nominacja została odrzucona. Mimo to, jej prace były wielokrotnie prezentowane na retrospektywnych wystawach zarówno przed, jak i po jej śmierci.

W 2007 roku miała miejsce retrospektywa jej twórczości na Festival de México, w historycznym centrum Meksyku, która odbyła się w House of the First Print Shop w obu Amerykach. Wystawiono jej prace również na ekspozycji Fanny Rabel y Mujeres del Salón de la Plástica Mexicana w Bibliotece José Vasconcelos. Salón de la Plástica Mexicana zorganizował retrospektywę po jej śmierci, noszącą tytuł Retrospectiva in Memoriam, Fanny Rabel (1922–2008), która odbyła się w Muzeum Universidad Popular Autónoma del Estado de Puebla.

Twórczość

Fanny Rabel uznawana jest za pionierkę współczesnego muralizmu w Meksyku, ale jej talent sięga znacznie dalej, obejmując również malarstwo, grawerowanie, rysunek i rzeźbę ceramiczną. Jej dzieła są klasyfikowane jako przykład poetyckiego surrealizmu oraz neoekspresjonizmu, a także są integralną częścią Escuela Mexicana de Pintura, która dominowała jako ruch artystyczny w Meksyku w pierwszej połowie XX wieku. Wraz z takimi artystami jak Arnold Belkin oraz José Hernández Delgado, Rabel należy do grona najważniejszych młodszych muralistów tego okresu.

Artystka w swoich pracach skupiała się głównie na przedstawieniu bólu ludzkiego zamiast radości. W rozmowie z Leopoldo Méndézem wyraziła swoje zdanie, że nie potrafi tworzyć dzieł o tematyce walki, które ilustrowałyby ludzi z zaciśniętymi pięściami. Chciała opuścić Taller de Gráfica Popular, ale Méndez przekonał ją do pozostania, zaznaczając, że obrazy o lżejszej tematyce są również istotne w kontekście politycznym. W wielu jej pracach występują dzieci, które posiadają meksykańskie rysy. Uczą się one wyrażać emocje balansujące pomiędzy śmiechem a łzami. W jej twórczości często uwidaczniają się grupy marginalizowane społeczno-ekonomicznie, z naciskiem na biedę.

Rabel nie malowała jednak ostentacyjnej tragedii ani jawnego płaczu. Często w jej obrazach można zauważyć kontrast między różnymi klasami społecznymi Meksyku, a szczegółowa obecność ludności tubylczej zwraca uwagę na ich położenie. Wierzyła, że delikatność jej prac może wnieść wkład w rewolucję. W swoim dorobku artystycznym, stworzyła także portret Fridy Kahlo, który był rysunkiem wykonanym ołówkiem i został wystawiony po raz pierwszy pod koniec jej życia.

Mimo że Rabel była osobą zamożną, to martwiła się o wykorzystywanie biednych w kontekście sztuki. W przeciwieństwie do niektórych twórców, którzy unikali wpływów bieżących wydarzeń i kultury popularnej, ona sama interesowała się koncertami, słuchała radia i była pasjonatką zarówno meksykańskiego, jak i hollywoodzkiego kina.

Jako jedna z pionierek swojego pokolenia, zajmowała się tematami dotyczącymi ekologii oraz społecznych przemian w Mexyku, z szczególnym uwzględnieniem technokracji i handlu. W 1979 roku zainicjowała serię obrazów pod tytułem „Réquiem por una ciudad”, które ukazywały zniszczenie Meksyku spowodowane smogiem, ruchem ulicznym oraz zanieczyszczeniem. Wśród tych dzieł znajdują się takie tytuły jak „Diálogo capitalino”, „Muerte citadina”, „Los peatones van al cielo”, „El profundo drenaje”, „La rebelión de los peatones” oraz „México, D.F.”. „Réquiem para una ciudad” porusza trzy główne wątki: brak komunikacji międzyludzkiej, chaos związany z ruchem drogowym oraz zanieczyszczenie powietrza i ziemi. Z kolei „La rebelión de los peatones”, stworzona w 1987 roku, wyraża zaniepokojenie nadmiarem samochodów w miejskim krajobrazie.

---

Oceń: Fanny Rabel

---