Janina Porazińska

---

Życiorys

Janina Porazińska była niezwykle utalentowaną postacią polskiej literatury dziecięcej. Urodziła się jako córka Edwarda i Heleny z Saryusz-Bielskich. Po ukończeniu studiów na Wydziale Przyrodniczym Uniwersytetu Jagiellońskego w Krakowie, rozpoczęła swoją karierę literacką.

Debiutowała w 1903 roku na łamach „Wędrowca”, zyskując uznanie jako poetka. Jej twórczość skierowana była przede wszystkim do najmłodszych odbiorców, co sprawiło, że współpracowała z takimi pismami jak „Przyjaciel Dzieci”, a także z czasopismami „Promyk” i „Promyczek” w latach 1909–1910.

(…) Janina była nie tylko pisarką, ale także aktywistką, która angażowała się w życie kulturalne i oświatowe. W 1917 roku założyła własne pismo „Płomyk”, a w latach 1927–1939 redagowała czasopisma „Płomyczek”, „Słonko” i „Poranek”. Przez krótki okres, w latach 1922–1925, pracowała również w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, by później, w czasach okupacji, stać się działaczką podziemia oświatowego.

Bardzo bliski jej sercu był polski folklor; bazując na nim, tworzyła własne poezje i baśnie. Jej książki inspirowane były ludowymi gadkami, pieśniami i opowieściami. Zyskały one popularność, a wiele z nich zostało przetłumaczonych na różne języki. Janina zajmowała się również przekładami literatury skandynawskiej, a w 1958 roku opracowała fińską Kalevalę w wersji dla dzieci.

Wielokrotnie nagradzana za swoją literacką działalność oraz wkład w edukację dzieci, Porazińska została odznaczona m.in. tytułem Kawalera Orderu Uśmiechu. Znana była jako jedna z czterech wielkich „dam literatury dla dzieci”, obok Ewy Szelburg-Zarembiny, Marii Kownackiej oraz Hanny Januszewskiej. Zmarła w Warszawie, gdzie spoczywa na cmentarzu Powązkowskim, w kwaterze 19-2-7.

Twórczość

Janina Porazińska, polska pisarka i autorka licznych dzieł, miała bogatą i różnorodną twórczość, która obejmowała zarówno opowiadania, bajki, jak i wiersze. W ciągu swojego życia stworzyła wiele znanych utworów, z których część pozostaje w pamięci czytelników do dzisiaj.

• 1923: W spalonym dworze. Opowiadanie z 1920,
• 1924: Kichuś majstra Lepigliny,
• 1925: W Wojtusiowej izbie,
• 1929: Kopciuszek,
• 1933: Jaś i Kasia,
• 1933: Wesoła gromada,
• 1937: Legendy,
• 1937: Maciuś Skowronek,
• 1938: Baśń o siedmiu krukach,
• 1939: Kozucha Kłamczucha,
• 1946: O dwunastu z Zapiecka,
• 1947: Borówka,
• 1947: Pleciugowe nowinki,
• 1947: Boża ścieżka królowej Kingi,
• 1950: O babulce,
• 1952: Smyku smyku na patyku (wiersze),
• 1952: Za górami… za lasami…,
• 1952: Bajdurki,
• 1955: Za trzydziewiątą rzeką,
• 1955: Zuchwały strzyżyk,
• 1955: Trzy gadulki,
• 1955: Psotki i śmieszki (wiersze),
• 1957: Kto mi dał skrzydła (o Janie Kochanowskim),
• 1958: Tajemnicze butki,
• 1958: Wesele Małgorzatki,
• 1959: Pan Twardowski w Czupidłowie,
• 1961: I w sto koni nie dogoni (wspomnienia),
• 1961: Czarodziejska księga,
• 1962: Starodzieje,
• 1964: Pamiętnik Czarnego Noska,
• 1967: Moja książeczka,
• 1971: Nad wiślaną wodą,
• 1973: Szewczyk Dratewka.

Jej prace często inspirowały młodsze pokolenia. Porazińska w sposób wyjątkowy potrafiła łączyć elementy fantastyki z realistycznym przedstawieniem świata, co czyniło jej twórczość nie tylko interesującą, ale też wartościową edukacyjnie.

Przekłady

W tym miejscu przedstawiamy przykład wybranych dzieł autorstwa Zachariasza Topeliusa, które zdecydowanie zasługują na uwagę:

• daleka podróż małego Lucka,
• perła Adalminy,
• sampo Lappelill,
• skrzat z zamku w Abo.

Ordery i odznaczenia

Janina Porazińska, znana polska pisarka, otrzymała szereg znaczących wyróżnień, które potwierdzają jej wkład w kulturę i literaturę. Wśród nich znajdują się:

• krzyż komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 1966 roku,
• krzyż oficerski Orderu Odrodzenia Polski, nadany 11 lipca 1955 roku,
• srebrny wawrzyn akademicki, otrzymany 4 listopada 1937 roku,
• medal 10-lecia Polski Ludowej, przyznany 19 stycznia 1955 roku,
• Order Uśmiechu, który otrzymała w 1969 roku.

Nagrody

Janina Porazińska otrzymała wiele prestiżowych wyróżnień za swoje osiągnięcia literackie. Wśród najważniejszych nagród można wymienić:

• 1950: nagroda Związku Literatów Polskich,
• 1953: nagroda Prezesa Rady Ministrów,
• 1957: nagroda miasta Warszawy.

Upamiętnienie

Od 1988 roku ulica w Łodzi na osiedlu Andrzejów nosi imię Janiny Porazińskiej. To istotne wyróżnienie dla osoby, która pozostawiła trwały ślad w polskiej literaturze. Kolejnym przykładem upamiętnienia jej osoby jest szkoła podstawowa w Boryszowie, która otrzymała jej imię w 2003 roku.

Natomiast 29 września 2011 roku miał miejsce ważny moment w Warszawie, gdy w dzielnicy Powiśle otwarto skwer imienia Janiny Porazińskiej. Te inicjatywy dowodzą, jak duże znaczenie i szacunek otaczają tę wyjątkową postać, zarówno w Łodzi, jak i w stolicy Polski.

---

Oceń: Janina Porazińska

---