Zemborzyce to obszar, który w przeszłości funkcjonował jako wieś, a obecnie stanowi największą dzielnicę Lublina, znajdującą się w jego południowej części. Zemborzyce obejmują tereny dawnych, już nieistniejących wsi, w tym Zemborzyce Kościelne oraz Zemborzyce Górne, a także fragmenty istniejących jeszcze wsi, takich jak Zemborzyce Dolne i Zemborzyce Podleśne.
Taki rozwój przestrzenny Zemborzyców świadczy o ich dynamicznej transformacji z małej osady w jedno z kluczowych miejsc w Lublinie. Przyciąga to mieszkańców oraz turystów, oferując atrakcyjne miejsca i różne formy aktywności.
Historia i geografia
Do 1954 roku funkcjonowała gmina Zemborzyce, która w swoim czasie była istotnym elementem lokalnej struktury administracyjnej. 14 października 1933 roku wieś Zemborzyce została podzielona na sześć gromad, co znacząco wpłynęło na jej historię. W skład tych gromad wchodziły:
- cz. 1 – Zemborzyce Kościelne (obejmujący również Zemborzyce folwark i leśniczówkę Dąbrowa),
- cz. 2 – Zemborzyce Górne,
- cz. 3 – Zemborzyce Podleśne (wraz z Zemborzyce-Kolonia),
- cz. 4 – Zemborzyce Wojciechowskie,
- cz. 5 – Zemborzyce Dolne,
- cz. 6 – Zemborzyce Teresińskie.
Warto zaznaczyć, że 1 października 1974 roku Zemborzyce Kościelne (o powierzchni 909 ha) oraz Zemborzyce Górne (505 ha) zostały włączone do administracji miasta Lublina. Obecnie we współczesnej dzielnicy Lublina znaleźć można również dawne części Zemborzyc Dolnych i Zemborzyc Podleśnych, jak też Zemborzyce-Kolonia.
W wyniku tych zmian, poza granicami Lublina pozostały cztery wsie, które do dziś zachowują swoją tożsamość: Tereszyńskie, Zemborzyce Podleśne, Zemborzyce Dolne oraz Zemborzyce Wojciechowskie.
Urbanistyka
W Zemborzycach przeważa sztuka budowlana skupiająca się na domach jednorodzinnych oraz eleganckich willach, co tworzy niepowtarzalny klimat tej okolicy. Warto zaznaczyć, że w sąsiedztwie znajdują się obszary rekreacyjne, które przyciągają mieszkańców oraz turystów. Do takich miejsc należy dolina Bystrzycy, gdzie znajduje się Zalew Zemborzycki, idealny do wypoczynku oraz aktywności na świeżym powietrzu. Ponadto pobliski las Stary Gaj stanowi doskonałą przestrzeń do rekreacji i spędzania wolnego czasu w otoczeniu natury.
W Zemborzycach również historia zostawiła widoczne ślady. O tym świadczy zabytkowy katolicko-prawosławny cmentarz, usytuowany przy ulicy Pszczelej 8. To miejsce, które zostało założone na początku XIX wieku (nr rej.: A/947 z 15.05.1987), jest dowodem bogatej przeszłości oraz wielokulturowości tej okolicy.
Instytucje
Na obszarze Zemborzyc, od czasów 1429 roku, znajduje się Parafia pw. św. Marcina. Władca obdarzył ją 4 włókami ziemi, lasem oraz łąką. Parafia ta została włączona do archidiakonatu lubelskiego w ramach diecezji krakowskiej. Biskup krakowski oraz zarówno miejscowy jak i lubelski pleban byli odpowiedzialni za pobieranie dziesięciny z terenu Zemborzyc. W latach 1460–1461 w miejscowości tej działała szkoła parafialna, co świadczy o znaczeniu edukacyjnym tej instytucji.
W Zemborzycach funkcjonuje także Szkoła Podstawowa nr 39 im. Szarych Szeregów, która stanowi ważny element lokalnej infrastruktury edukacyjnej. Dodatkowo, w Zemborzycach Tereszyńskich znajduje się szkoła podstawowa, która nosi imię księdza Jana Twardowskiego, znanego polskiego poety i duchownego.
Na boisku usytuowanym przy ulicy Krężnickiej 6 mecze rozgrywa drużyna piłkarska Vrotcovia-Majdan Lublin, która bierze udział w klasie B. Z sąsiedniego boiska korzystają drużyny młodzieżowe Vrotcovii Lublin, co sprzyja rozwojowi sportowemu w regionie.
Administracja
Granice administracyjne Zemborzyc są dokładnie określone w statucie dzielnicy, który został uchwalony 19 lutego 2009 roku. Od północy granice dzielnicy obejmują tory PKP, a następnie kierują się w stronę Bystrzycy, aż osiągają ulicę Żeglarską. Wschodnią granicę wyznacza ulica Osmolicka, natomiast od południa oraz zachodu granice te pokrywają się z granicami miasta.
Powierzchnia dzielnicy wynosi 25,65 km². Zgodnie z danymi na dzień 30 czerwca 2018 roku, liczba osób zarejestrowanych na pobyt stały w Zemborzycach wynosiła 3008 mieszkańców.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo lubelskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r.
- Vrotcovia Lublin [online], laczynaspilka.pl [dostęp 30.01.2019 r.]
- Szkoła Podstawowa nr 39 im. Szarych Szeregów [online], sp39lublin.edupage.org [dostęp 30.01.2019 r.]
- Mieszkańcy wg dzielnic. Stan na dzień 30.06.2018 r.. BIP Urząd Miasta Lublin. [dostęp 12.08.2018 r.]
- Wyszukiwanie. eteryt.stat.gov.pl. [dostęp 30.06.2022 r.]
- Szkoła Podstawowa im. ks. Jana Twardowskiego w Zemborzycach Tereszyńskich [online], spzemborzyce.weebly.com [dostęp 03.11.2016 r.]
- Zemborzyce [online], lublin.eu [dostęp 19.10.2016 r.]
- Projekt uchwały Rady Miasta w sprawie podziału obszaru miasta Lublin na sektory w celu zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości [online], bip.lublin.eu, 27.08.2012 r. [dostęp 20.08.2016 r.]
- Historia parafii [online], psmlublin.pl [dostęp 03.11.2016 r.]
- Lubelski Dziennik Wojewódzki. 1933, nr. 22, poz. 181.
- a b c Dz.U. z 1974 r. nr 31, poz. 185.
Pozostałe obiekty w kategorii "Dzielnice":
Czuby | Abramowice (Lublin) | Bursaki | Czechów Górny | Dziesiąta | Granicznik (Lublin) | Kalinowszczyzna | Prawiedniki (Lublin) | Lemszczyzna | Majdan Wrotkowski | Rury Wizytkowskie | Konstantynów (Lublin) | Rury Jezuickie | Bazylianówka | Czechówka Górna | Węglin Północny | Tatary (Lublin) | Zemborzyce Kościelne | Szerokie (Lublin) | SławinekOceń: Zemborzyce