Kalinowszczyzna

---

Historia

Kalinowszczyzna, jeszcze do pierwszej połowy XVIII wieku, była znana jako Przedmieście Lwowskie. Ten obszar osiedlił się wzdłuż drogi Ruskiej, która pierwotnie prowadziła przez pagórkowaty teren.

W latach siedemdziesiątych XX wieku, na skutek dużych zmian, w Kalinowszczyźnie wykopano wąwóz, co stało się początkiem nowego rozwoju ulicy, nadając jej obecny wygląd. Zanim w XVIII wieku region ten przyjął nazwę od rodu Kalinowskich, pełnił rolę miejsca, w którym funkcjonowały jurydyki zarówno szlacheckie, jak i duchowne.

Do XIX wieku Kalinowszczyzna była samodzielnym miasteczkiem, które zyskiwało na znaczeniu dzięki swojemu dogodnemu położeniu przy trakcie prowadzącym do Lwowa, gdzie również znajdowała się rogatka lwowska.

O jej samodzielności może świadczyć istnienie Słomianego Rynku, na którym odbywały się lokalne targi, a w XVII wieku istniała tam również gmina żydowska, łącząca się z lubelskim kahałem. To na tym miejscu, w końcu XVII wieku, miejscowi Żydzi wznosili murowaną synagogę, zniszczoną ostatecznie po pożarze w 1944 roku, nieopodal nowoczesnego wiaduktu przy Trasie W-Z.

W XVII wieku rozkwitały na tym obszarze klasztory, jak franciszkański, obecnie funkcjonujący jako kościół salezjanów, oraz augustiański kościół pod wezwaniem św. Agnieszki. Dodatkowo, od 1538 roku, na miejscu obecnego młyna Krauzego istniała papiernia, która przetrwała aż do XVII wieku.

Przez wieki Kalinowszczyzna, nazywana przez Żydów Wolą, dynamicznie się rozwijała, przy czym najciekawszym terenem jest Grodzisko, znane jako Stary Cmentarz żydowski, który istnieje od XVI wieku. Zachowane nagrobki z tego okresu czynią go najstarszym zachowanym obiektem tego typu w Polsce.

W 1655 roku, Kalinowszczyzna uległa zniszczeniu w wyniku inwazji wojsk kozacko-rosyjskich, co spowodowało znaczne zniszczenia lokalnych klasztorów. Kolejny cios przyniósł pożar w 1831 roku, który wybuchł z powodu nieostrożności żołnierzy rosyjskich. Pomimo takich tragedii, miejscowe targi na Słomianym Rynku trwały jeszcze do czasów międzywojennych, mimo że Kalinowszczyzna była w ciągłej konkurencji z Lubinem.

Od drewnianych zabudowań na początku XIX wieku region przeszedł do bardziej zaawansowanej architektury, co nadało mu cechy skromnego, malowniczego przedmieścia. W XIX wieku Kalinowszczyzna przyjęła charakter dzielnicy robotniczej i handlowej, gdzie powstawały garbarnie, w tym jedna, założona przez Pejsacha Brykmana. Z myślą o zatrudnionych Żydach, właściciel ufundował tam również dom modlitwy. Poza nią istniały również garbarnie Lejzora Lidzkiego oraz Szmula Ajchenbauma, a na miejscu dawnej papierni utworzono młyn Krauzego, podczas gdy obecny kościół salezjanów powstał na bazie fabryki sukna.

Osiedla

Kalinowszczyzna stanowi niezwykle interesującą dzielnicę, która składa się z czterech osiedli: Osiedle XXX-lecia, Osiedle Niepodległości, Osiedle 40-lecia oraz Osiedle Kolejarz. Na południu dzielnicy znajduje się rejon ulicy Kalinowszczyzna, zdobiony podmiejskim, w miejscach wręcz wiejskim stylem zabudowy, która została wykonana z lokalnie wydobywanego kamienia wapiennego. Z kolei, na północy można spotkać wielkopłytowe osiedle mieszkaniowe, które powstało w latach 70. XX wieku.

W okresie od 1969 do 1975 roku, w okolicy Kalinowszczyzny, zrealizowane zostało drugie osiedle spółdzielni RSM Motor – XXX-lecia (PRL). Architekci, Rita i Tadeusz Nowakowscy, wykazali się dużą inwencją, ponieważ nowe budynki zostały harmonijnie wkomponowane w otaczający krajobraz. W ówczesnym czasie zbudowano dokładnie 19 budynków, a w latach 1990–1991 dołączyły do nich jeszcze dwa. Wzdłuż wąwozu, w latach 2010-2011, zainstalowano ministadion piłkarski, z którego korzysta lokalny zespół sportowy MKS „Kalina” Lublin.

W 1972 roku wystartowała budowa Osiedla „Niepodległości”, które również powstało z inicjatywy Rity i Tadeusza Nowakowskich. Kompozycja tego osiedla obejmująca 30 budynków została pieczołowicie zrealizowana, z 15 wieżowcami i 15 blokami pięciokondygnacyjnymi, które harmonijnie wkomponowano w naturalne ukształtowanie terenu. Dzisiaj jest to jedno z największych osiedli Robotniczej Spółdzielni Mieszkaniowej „MOTOR”.

Administracja

Obszar administracyjny Kalinowszczyzny jest wyraźnie zdefiniowany poprzez statut dzielnicy, który został uchwalony dnia 19 lutego 2009 roku. Granice tej jednostki administracyjnej przebiegają następująco: od północnej strony wyznacza je ulica Walecznych, która prowadzi w kierunku ulicy Malczewskiego, a następnie przechodzi przez ulice Pankiewicza, Koryznową, Trześniowską, Niepodległości oraz ul. Kasztanową i Świdnicką, aż do torów PKP. Od wschodu granice dzielnicy wyznaczają tory PKP, natomiast od południa biegną wzdłuż rzeki Bystrzycy i Czechówki, a od zachodu ograniczone są przez aleję Unii Lubelskiej, ulicę Podzamcze, ul. Dolińskiego oraz z powrotem do ulicy Walecznych.

Kalinowszczyzna ma powierzchnię wynoszącą 2,75 km², co czyni ją stosunkowo niewielką dzielnicą. Na koniec czerwca 2018 roku, na stałe zamieszkiwało tu 22 451 osób, co może świadczyć o dynamicznym rozwoju tej lokalizacji.

---

Oceń: Kalinowszczyzna

---