Helena Harajda

---

Edukacja i tytuły naukowe

Helena Harajda miała bogaty życiorys edukacyjny. W okresie przed wybuchem II wojny światowej uczęszczała do Liceum Ogólnokształcącego Sióstr Ursulanek w Stanisławowie, gdzie zdobyła wiedzę w zakresie szerokich nauk humanistycznych. Maturę zdała w 1939 roku, co stanowiło kolejny krok w jej edukacji. W tym samym czasie uczęszczała również do Konserwatorium, studiując fortepian, co mogło przyczynić się do rozwinięcia jej talentów muzycznych w latach 1930-1940.

W trakcie II wojny światowej, w latach 1940-1941 oraz 1944-1945, kontynuowała naukę w radzieckim Instytucie Pedagogicznym, gdzie specjalizowała się na wydziale fizyko-matematycznym. Po zakończeniu konfliktu zbrojnego, w związku z wysiedleniami z Kresów, osiedliła się w Poznaniu, gdzie jej kariera akademicka zyskała nowy impuls.

W Poznaniu uzyskała w 1950 roku tytuł magistra filozofii, ucząc się pod kierunkiem znanego profesora Adolfa Chybińskiego. Dwa lata później, w 1952 roku, zdobyła kolejny tytuł magistra, tym razem w zakresie fizyki, ucząc się pod okiem profesora Marka Kwieka na Uniwersytecie Poznańskim. W 1964 roku obroniła doktorat w dziedzinie nauk matematyczno-fizycznych na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, gdzie jej promotorką była profesor Halina Ryffert.

Na przestrzeni swojego życia akademickiego, Harajda zdobyła wiele uznania, a w 1989 roku Rada Państwa przyznała jej tytuł profesora nadzwyczajnego w dziedzinie nauk fizycznych, co stanowiło uwieńczenie jej osiągnięć zawodowych.

Praca zawodowa

Helena Harajda, w trakcie swojej kariery zawodowej, była silnie związana z wieloma instytucjami edukacyjnymi, w tym z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Akademią Rolniczą w Poznaniu, Akademią Muzyczną w Poznaniu oraz z Wyższą Szkołą Pedagogiczną i Uniwersytetem Zielonogórskim w Zielonej Górze.

W swoim dorobku posiadała ponad 100 prac naukowych, które obejmowały 45 rozpraw naukowych oraz 3 monografie, książki, recenzje i opinie dotyczące przewodów na stopnie naukowe. Jej wkład w rozwój nauki był również widoczny w badaniach nad instrumentami muzycznymi, które prowadziła podczas Międzynarodowych Konkursów Lutniczych im. Henryka Wieniawskiego w Poznaniu.

Helena wygłaszała referaty na licznych kongresach akustycznych, takich jak te odbywające się w:

• Budapeszcie w 1971 roku,
• Londynie w 1974 roku,
• Paryżu w 1975 roku,
• Madrycie w 1977 roku,
• Paryżu w 1977 roku,
• Dubrowniku w 1979 roku,
• Wenecji w 1981 roku,
• Getyndze w 1982 roku,
• Sandefjord w 1985 roku,
• Sopron w 1986 roku.

W ramach swojej zawodowej ścieżki pełniła szereg istotnych ról, w tym:

• Kierownika Zakładu Muzycznego,
• Kierownika Zakładu Fizyki,
• Dyrektora Instytutu Fizyki WSP w Zielonej Górze,
• Prodziekana Wydziału Matematyczno – Fizyczno – Technicznego WSP.

Była również członkiem założycielem Polskiego Towarzystwa Akustycznego, a także należała do Catgut Ac. Society w USA, Polskiego Towarzystwa Fizycznego i Związku Polskich Artystów Lutników (ZPAL). Jej zaangażowanie w badania akustyczne zaowocowało kierowaniem tymi badaniami w ZPAL, gdzie była doceniana jako członek honorowy.

Helena miała także duży wpływ na kształcenie, tworząc programy przedmiotu „Akustyka” dla kierunku „Lutnictwo” na poziomie licealnym oraz akademickim. W latach 1995 – 1996 pełniła funkcję Konsultanta Szkolnictwa Artystycznego I i II stopnia w Departamencie Szkolnictwa Artystycznego Ministerstwa Kultury i Sztuki. Dodatkowo, zajmowała się redagowaniem haseł do Encyklopedii Muzycznej PWN.

Działalność społeczna

Helena Harajda była osobą niezwykle zaangażowaną w działalność społeczną, szczególnie w zakresie turystyki i ochrony przyrody. Pełniła funkcję Przewodniczki oraz instruktorki w ZHP, co stanowiło istotny etap jej życia, w którym dzieliła się wiedzą i pasją do turystyki z młodzieżą.

W ramach PTTK, jej osiągnięcia były równie imponujące. Została Przodownikiem Turystyki Pieszej i Górskiej, a także Instruktorem Krajoznawstwa, co podkreśla jej wszechstronność oraz zaangażowanie w rozwój turystyki w Polsce. Dodatkowo, jako Organizator Turystyki w PTTK, miała znaczący wpływ na promocję aktywnego wypoczynku.

Helena była także Strażnikiem Ochrony Przyrody, co świadczy o jej trosce o środowisko naturalne i jego zachowanie dla przyszłych pokoleń. Jej osiągnięcia w tej dziedzinie zostały uhonorowane złotą honorową odznaką PTTK, przyznaną przez Zarząd Główny, co było wyrazem uznania dla jej pracy.

W 1975 roku otrzymała również Honorowy Dysk WKFiT, co dodatkowo potwierdza jej zaangażowanie w promowanie kultury fizycznej i turystyki w społeczeństwie.

Rodzina

Dziadkowie Heleny Harajdy wywodzili się z Kresów. Dziadek, Jan Mieczysław Jasielski, pełnił funkcje zarządcy majątków oraz urzędnika w Radzie Powiatowej Przemyskiej, a jego życie zakończyło się w roku 1894. Jego żona, Tekla Jasielska z domu Krawczyk, była odpowiedzialna za domowe sprawy. Kolejny dziadek, Jan Niemiec, pełnił funkcję urzędnika kolejowego, a później prowadził warsztat blacharski w Stryju. Helena Niemiec, z domu Małaniak, także skupiała się na gospodarstwie domowym.

Ojciec Heleny, Jan Maciej Jasielski, był inżynierem kolejnictwa, a także naczelnikiem warsztatów kolejowych w Stanisławowie. Jego służba wojskowa obejmowała okres w Legionach Polskich oraz uczestnictwo w wojnie bolszewickiej w 1920 roku. Doświadczył tragicznych losów, zostając więźniem łagrów i walcząc w szeregach Armii generała Władysława Andersa, by ostatecznie zmarł w Argentynie. Jego żona, Kamilla Jasielska, z domu Niemiec, była nauczycielką.

Helena Anna Jasielska, w dniu 31 grudnia 1944 roku, związała się małżeństwem z Ryszardem Janem Harajdą. Uroczystość odbyła się w kolegiacie stanisławowskiej. Helena Harajda doczekała się czterech dzieci, które przyszły na świat w Poznaniu.

Jej dzieci to: Teresa Tarasewicz (ur. 1946) – emerytka zatrudniona w ZUS, Stanisław Harajda (ur. 1948) – absolwent Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, gdzie studiował matematykę, a także ukończył Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną w klasie fletu oraz Akademię Wychowania Fizycznego ze specjalnością w turystyce i rekreacji – aktywny działacz PTTK, Jan Harajda (ur. 1953) – także absolwent Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, oraz Maria Harajda – Jaworska (wcześniej Wojciechowska) (ur. 1958) – ukończyła muzykologię na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Nagrody i odznaczenia

Helena Harajda, za swoje wybitne osiągnięcia, została uhonorowana wieloma nagrodami i odznaczeniami. Do najważniejszych z nich należą: Złoty Krzyż Zasługi, który otrzymała w 1973 roku, Odznaka Honorowa m. Poznania z 1974 roku, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski przyznany w 1981 roku oraz Medal Komisji Edukacji Narodowej, który otrzymała w 1983 roku. W 1985 roku nadano jej tytuł „Zasłużony Nauczyciel PRL”. Poza tym, posiadała także wiele innych wyróżnień i nagród.

Po śmierci Helena Harajda została pochowana w Poznaniu na cmentarzu junikowskim, w polu 6, kwaterze 3, na miejscu 26.

---

Oceń: Helena Harajda

---