Jicchak Sade

---

Młodość

Jicchak Sade, urodzony jako Jicchak Landoberg w Lublinie, znalazł się w sercu wydarzeń, które miały miejsce podczas działania Imperium Rosyjskiego, które w obecnych czasach odpowiednikiem jest Polska. W jego życiu istotną rolę odegrała rodzina; jego matka, Rebeka, była wnuczką rabina Lublina, Szneura Zalmana Fradkina.

Młody Jicchak miał okazję uczyć się pod okiem rabina Hilela Cajtlinie, co wpłynęło na jego rozwój duchowy i intelektualny. W czasie I wojny światowej został powołany do Armii Imperium Rosyjskiego, gdzie wyróżnił się odwagą, co zaowocowało awansem na dowódcę kompanii. W 1917 roku miał również szczęście doświadczyć spotkania z Josefem Trumpeldorem, aktywistą ruchu syjonistycznego, który wywarł znaczący wpływ na jego dalsze życie.

Pod jego patronatem Jicchak postanowił dołączyć do młodzieżowej organizacji syjonistycznej o nazwie He-Chaluc. Ta decyzja stała się punktem zwrotnym w jego życiu. Po zakończeniu działań wojennych, postanowił kontynuować naukę na Uniwersytecie Simforfol na Krymie. Jednakże po tragicznej śmierci Trumpeldora w 1920 roku, kiedy to wydarzenia miały miejsce w Tel Chaj, Sade podjął decyzję o opuszczeniu szkoły i rozpoczęciu nowego rozdziału w Mandacie Palestyny.

Kariera wojskowa

Po przybyciu do Palestyny, Jicchak Sade zdecydował się na zmianę nazwiska i w 1921 roku dołączył do żydowskiej organizacji paramilitarnej znanej jako Hagana. Jako dowódca, z łatwością organizował obronę kibucu Kefar Giladi usytuowanego na północy kraju. W latach 1936–1939, w trakcie arabskich niepokojów, zyskał sobie uznanie jako lider mobilnych oddziałów Hagany, które regularnie przeprowadzały akcje odwetowe wymierzone w Arabów.

W 1937 roku te złożone jednostki przekształciły się w Kompanie Polowe (hebr. פלוגות השדה, Peluggot Sade), które zaczęły działać z aprobatą władz brytyjskich. W 1938 roku Sade dowodził obroną kibucu Chanita, a z początkiem 1941 roku zainicjował organizację szkoleń paramilitarnych dla młodzieży, nazwanych Gadna.

Podczas II wojny światowej Sade pełnił rolę pierwszego dowódcy kompanii szturmowych Palmach, a w 1945 roku osiągnął pozycję Szefa Sztabu Generalnego Hagany. Współpracował również z żydowskimi organizacjami paramilitarnymi, jak Irgun czy Lechi, prowadząc negocjacje mające na celu wspólne działania przeciwko brytyjskim władzom mandatowym. Na koniec 1946 roku, z uwagi na obawy związane z konkurencją w przywództwie, został odsunięty od dowództwa przez Dawida Ben Guriona.

Gdy w grudniu 1947 roku rozpoczęła się wojna domowa w Mandacie Palestyny, Sade zebrał siły do obrony kibucu Miszmar ha-Emek, który został otoczony przez Arabską Armię Wyzwoleńczą. Jicchak Sade był odpowiedzialny za organizację konwojów zaopatrzeniowych. W dniu 19 kwietnia 1948 roku przeniesiono go w okolice Jerozolimy, gdzie zastała go I wojna izraelsko-arabska. W momencie tworzenia Sił Obronnych Izraela, Sade został awansowany na pułkownika i objął dowództwo nowo utworzonej 8 Brygady Pancerną. Jego doświadczenie w dowodzeniu wojskami pancernymi zyskał podczas operacji Danny, trwającej od 10 do 18 lipca 1948 r.

Następnie kierował operacjami na froncie południowym w trakcie operacji Jo’aw (od 15 do 22 października). Osobiście zaplanował oraz dowodził operacją Szemone, która miała miejsce 9 listopada, w trakcie której zdobyto istotny strategicznie fort Irak Suwajdan. Pod koniec wojny Jicchak Sade zdecydował się odejść z wojska.

Po opuszczenia armii

Po zakończeniu służby wojskowej Jicchak Sade osiedlił się w Jafie, gdzie poświęcił się intensywnemu pisaniu. W jego twórczości można znaleźć wiele opowiadań oraz artykułów, które odzwierciedlają jego przemyślenia oraz doświadczenia życiowe.

Prace Sade’a zostały zebrane i opublikowane w czterech osobnych tomach, co pozwoliło na lepsze zaznajomienie się z jego dorobkiem literackim.

Na zakończenie swojego życia autor zmarł w Tel Awiwie, a jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się w kibucu Giwat Brenner.

---

Oceń: Jicchak Sade

---