Teodora Feder, urodzona 14 listopada 1900 roku w Lublinie, to postać znacząca w polskim życiu intelektualnym i politycznym. Jej działalność, która miała miejsce w burzliwych czasach XX wieku, przyniosła wiele kontrowersji oraz znaczących osiągnięć.
Jako historyczka i działaczka komunistyczna, Feder odegrała kluczową rolę w dokumentowaniu i interpretowaniu historii Polski, szczególnie w kontekście wydarzeń związanych z ruchem komunistycznym. Zmarła 12 marca 1987 roku, pozostawiając po sobie ważny wkład w polską historiografię.
Życiorys
W 1916 roku Teodora Feder uzyskała dyplom w Żeńskiej Szkole Handlowej w Lublinie. W dniu 16 października 1919 roku zainaugurowała swoje studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego. W okresie od 1917 do 1918 była aktywną członkinią SDKPiL, a w latach 1918–1938 należała do KPP. Z kolei w latach 1923 do 1940 była częścią WKP(b). W latach 1923–1929 wykonywała obowiązki w aparacie Kominternu w Moskwie, natomiast w latach 1926-1927 pracowała jako pracownik partyjny w Szanghaju, w Chinach.
W latach 1930–1933 była słuchaczką w Instytucie Czerwonej Profesury w Moskwie. Później, w latach 1933–1936, pełniła obowiązki kierownika Wydziału Propagandy w Woroneskim Komitecie Obwodowym WKP(b). Następnie, między 1937 a 1939 rokiem, stawała na czoło Wydziału Prasowego Ambasady ZSRR w Hiszpanii, gdzie pracowała zarówno w Madrycie, jak i Barcelonie.
Od 15 grudnia 1948 do 31 stycznia 1953, Teodora Feder pełniła funkcję zastępcy kierownika Wydziału Zagranicznego KC PZPR. Z kolei od 1 lutego 1953 do 5 sierpnia 1955 była kierownikiem Centralnego Ośrodka Szkolenia Partyjnego. Następnie zasiadała jako zastępca kierownika Wydziału Propagandy i Agitacji KC PZPR od 5 sierpnia 1955 do 2 sierpnia 1956, a od 2 sierpnia 1956 do 21 listopada tego samego roku była zastępcą kierownika Wydziału Propagandy i Prasy.
Między 21 listopada 1956 a 27 grudnia 1964 Teodora po raz kolejny pełniła funkcję zastępcy kierownika Wydziału Propagandy i Agitacji KC PZPR. Oprócz pracy w ruchu politycznym, związana była także ze szkolnictwem partyjnym, szczególnie w Katedrze Historii Międzynarodowego Ruchu Robotniczego, gdzie nauczała w Szkole Partyjnej przy KC PZPR. Warto także dodać, że była autorką haseł w Słowniku biograficznym działaczy polskiego ruchu robotniczego. Jej ostatnim miejscem spoczynku znajduje się w Cmentarzu Komunalnym na Powązkach (kwatera B3-2-6).
Teodora Feder była matką Andrzeja Mandaliana.
Wybrana publikacje
Oto wymienione publikacje autorstwa Teodory Feder, które stanowią ważne punkty odniesienia w polskiej literaturze i historiografii:
- Małgorzata Fornalska, bohaterka narodu polskiego, Warszawa: „Książka” 1948,
- Francja w okresie względnej stabilizacji kapitalizmu, Warszawa: Szkoła Partyjna przy KC PZPR 1953,
- Francja w okresie względnej stabilizacji kapitalizmu: stenogram wykładu wygłoszonego w Szkole Partyjnej przy KC PZPR, Warszawa: Szkoła Partyjna przy KC PZPR 1953,
- Hiszpania w latach 1918-1939: stenogram wykładu, Warszawa: Szkoła Partyjna przy KC PZPR 1953,
- Węgierska Republika Rad 1919: stenogram wykładu wygłoszonego w Szkole Partyjnej przy KC PZPR, Warszawa: Szkoła Partyjna Przy KC PZPR 1953,
- Adolf Warski, Warszawa: „Książka i Wiedza”, 1986.
Przypisy
- Świadectwa dojrzałości z lat 1909-1919, Żeńska Szkoła Handlowa - FEDER Teodora - Źródła - Teatr NN [online], teatrnn.pl [dostęp 04.09.2024 r.]
- Holocaust Survivors and Victims Database -- Teodora Feder [online], www.ushmm.org [dostęp 04.09.2024 r.]
- Jan Szumski, Polityka a historia: ZSRR wobec nauki historycznej w Polsce w latach 1945-1964, Warszawa: Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk - Oficyna Wydawnicza Aspra-Jr 2016, s. 291, przyp. 49.
- Włodzimierz Janowski, Aleksander Kochański Informator o strukturze i obsadzie personalnej centralnego aparatu PZPR 1948-1990, pod red. Krzysztofa Persaka, wyd. ISP PAN, Warszawa 2000, s. 155
- Włodzimierz Janowski, Aleksander Kochański Informator o strukturze i obsadzie personalnej centralnego aparatu PZPR 1948-1990, pod red. Krzysztofa Persaka, wyd. ISP PAN, Warszawa 2000, s. 131, 132, 140, 143
- Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 1: A-D, red. nacz. Feliks Tych, Warszawa: "Książka i Wiedza" 1978, s. 5
- Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze. cmentarzekomunalne.com.pl. [dostęp 27.11.2019 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Marian Juśko | Michał Krawczyk (polityk) | Zofia Popiołek | Paweł Bryłowski | Janusz Lewandowski | Janusz Krupski | Artur Zawisza (polityk) | Helena Pietraszkiewicz | Jerzy Korzonek | Lucjusz Kupferwasser | Szloma Herszenhorn | Tadeusz Ciświcki | Janina Górzyńska-Bierut | Witold Marczuk | Janusz Bielak | Krystyna Biernacka | Feliks Dutkiewicz | Marek Arnsztajn | Juliusz Powałkiewicz | Stanisław Kostka (1923–1995)Oceń: Teodora Feder