Kościół Matki Bożej Zwycięskiej w Lublinie

---

Historia kościoła

W historii kościoła, jeden z kluczowych momentów nastąpił w 1412 roku, kiedy to z inicjatywy Władysława Jagiełły rozpoczęto budowę świątyni. Monarchia ta miała na celu wyraz wdzięczności za odniesione zwycięstwo w bitwie pod Grunwaldem. Na miejscu tej budowli wcześniej istniała kaplica poświęcona Maryi Pannie, św. Zofii oraz św. Barbarze, którą w 1396 roku poświęcił biskup krakowski, Piotr Wyszy.

Według lokalnej legendy, budowa kościoła była dziełem jeńców krzyżackich, którzy zostali uwięzieni po wspomnianej bitwie. Po zakończeniu budowy, w 1426 roku, król Władysław Jagiełło zaprosił do Lublina zakon brygidek, w nieświadomości o nadchodzących zmianach. Wierzono, że św. Brygida, będąca patronką zakonu, przepowiedziała upadek zakonu krzyżackiego oraz przybycie dzielnego władcy, który ukarze Krzyżaków za krzywdy wyrządzone innym chrześcijańskim narodom. Jagiełło zinterpretował tę wróżbę jako osobiste wezwanie do akcji, co popchnęło go do sprowadzenia brygidek do miasta.

Zgromadzenie brygidek w Lublinie mogło się poszczycić być jednym z pierwszych pod względem jego obecności w Polsce, a ich obecność w kościele trwała aż do końca XIX wieku. Świątynia, ze względu na swoją lokalizację poza murami miejskimi, często była narażona na ataki rabunkowe, co stanowiło niemałe wyzwanie dla jej społeczności.

W dziewiętnastym wieku, swój krótki okres w kościele miały siostry wizytki, które, podobnie jak brygidki, musiały opuścić to miejsce w wyniku dekretu cara z końca XIX stulecia. Od tego momentu kościół pełnił funkcję rektoralną, co trwa do dnia dzisiejszego. Obecnie jego rektorem jest ks. kan. Dariusz Marek Bondyra.

Wnętrze

Wejście do kościoła Matki Bożej Zwycięskiej w Lublinie prowadzi po kilku stopniach w dół. To zjawisko jest wynikiem podniesienia poziomu gruntu wokół budowli na przestrzeni lat, co miało miejsce głównie w wyniku prac modernizacyjnych, takich jak kładzenie nowych nawierzchni chodników i ulic. Pierwotnie, w XV wieku, kościół prezentował się znacznie wyżej i miał bardziej smukłe kształty niż współcześnie.

Pomimo upływu czasu, z oryginalnego gotyckiego wystroju nie zachowało się wiele, poza cennymi polichromiami na poddaszu, które powstały w latach 1466–1477 podczas panowania Kazimierza Jagiellończyka. Te malowidła ilustrują wjazd królewskiego orszaku do miasta, co czyni je wyjątkowym świadectwem historycznym. Istotne zmiany miały miejsce w XVII wieku, kiedy to dokonano częściowej przebudowy w stylu renesansu lubelskiego, co niestety sprawiło, że polichromia stała się mniej widoczna dla wiernych.

Dzięki remontowi z lat 2010-2012, wieża kościoła, w tym punkt widokowy, stały się dostępne zarówno dla turystów, jak i mieszkańców Lublina. W trakcie prac renowacyjnych odkryto również dziewięć krypt, z czego cztery zostały udostępnione do zwiedzania. Warto zaznaczyć, że wyposażenie wnętrza kościoła pochodzi z około 1901 roku i zostało wykonane w neogotyckim stylu. W stalle wkomponowane są siedemnastowieczne obrazy, które przedstawiają życie św. Brygidy.

Wśród cennych elementów w kościele znajduje się także najstarszy obraz, który możemy zobaczyć w Lublinie – postać św. Brygidy. Jest on umieszczony w ołtarzu głównym, lecz na co dzień jest zasłonięty. Obraz ten, namalowany na desce, pochodzi z pierwszej połowy XV wieku. Obok kościoła, na placu, stoi także pomnik Jana Kochanowskiego, który został przeniesiony z Rynku, stanowiąc dodatkową atrakcję tego miejsca.

Literatura

W literaturze dotyczącej kościoła, który jest znaczącym punktem w Lublinie, można znaleźć wiele cennych publikacji, które przybliżają zarówno historię, jak i aktualny kontekst.

• PiotrP. Kawałko PiotrP., ZbigniewZ. Nestorowicz ZbigniewZ., MartaM. Denys MartaM., w swojej książce pod tytułem Lublin Przewodnik, historia, co warto zobaczyć, mapy, noclegi, gastronomia, ciekawostki (Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium”, 2012, s. 266-270, ISBN 978-83-7548-115-0), oferują szczegółowy przewodnik po mieście, który uwzględnia także informacje na temat kościoła.
• W publikacji Lublin i okolice, autorstwa Marty Denys i Marka Wyszkowskiego, można odnaleźć dodatkowe opisy regionu, w tym znaczenie świątyni.
• Magdalena Skóra w portalu Teatr NN.pl zamieściła leksykon dotyczący Lublina, w którym zawarte są szczegółowe informacje o Kościele pw. Matki Boskiej Zwycięskiej, znanym też jako pobrygidkowski.

---

Oceń: Kościół Matki Bożej Zwycięskiej w Lublinie

---