Kościół św. Michała Archanioła w Lublinie (dzielnica Bronowice)

---

Historia kościoła

Historia kościoła sięga 1915 roku, kiedy to grunt pod jego budowę został nabyty od Henryka Sachsa. W ramach darowizny, Sachs przekazał również dwór, który służył za plebanię do 1974 roku, a który przetrwał do dziś. Na terenie, na którym obecnie stoi kościół, pierwotnie znajdował się drewniany XVIII-wieczny kościółek, zakupiony w 1916 roku i przeniesiony później do Kazimierzówki.

Projekt nowej świątyni stworzył uznany architekt Oskar Sosnowski, profesor Politechniki Warszawskiej, który był także autorem wielu znanych budowli, w tym Kościoła Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Warszawie. Sporządzony w 1929 roku projekt zdobył akceptację władz kościelnych, co pozwoliło rozpocząć prace budowlane w 1930 roku. Nadzór nad całym przedsięwzięciem sprawował lubelski architekt Ignacy Kędzierski.

Budowę ukończono po ośmiu latach, a 5 czerwca 1938 roku kościół został konsekrowany przez biskupa Mariana Fulmana, mimo że znajdował się w stanie surowym. Warto zauważyć, że nie zrealizowano wszystkich planów Sosnowskiego – rezygnując z budowy atrium z kaplicą pogrzebową.

Podczas okupacji niemieckiej kościół został przekształcony w magazyn zbożowy oraz stajnię, chociaż wiernym zezwolono na udział w liturgiach odbywających się w prezbiterium. Mimo trudnych czasów, świątynia przetrwała wojnę. W latach 1944–1947 przeprowadzono remont po wojennych zniszczeniach, podczas którego ceglane ściany zyskały tynki, a wnętrze wzbogaciło się o ławki, konfesjonały i drogę krzyżową.

Nowy ołtarz główny został poświęcony 28 września 1947 roku przez biskupa lubelskiego Stefana Wyszyńskiego. Od tego momentu kościół był systematycznie remontowany i wykańczany. W latach 1971–1974 zrealizowano budowę nowego domu parafialnego, co stanowiło pamiątkę 50-lecia istnienia parafii. Remonty miały miejsce również w latach 1978–1980, kiedy to położono obecny miedziany dach, oraz w latach 2005–2007, kiedy wyremontowano dzwonnicę, która ulegała zniszczeniom przez rezonans dzwonów. W latach 2007–2008 nastąpiła generalna restauracja organów.

Opis

Architektura tego obiektu sakralnego z pewnością przyciąga uwagę, przede wszystkim przez liczne nawiązania do wcześniejszych wizji twórcy, znanego jako Sosnowski. Jednakże, te odniesienia są disansowane wystarczająco, by nie podważyć oryginalności całego projektu. Kościół zbudowano w stylu modernizmu, wzbogacając go o elementy neogotyckie oraz neoromańskie. Struktura obiektu składa się z żelbetowej wieży oraz ceglanych ścian, co nadaje mu unikalny charakter. W odróżnieniu od wielu innych świątyń tej epoki w stylu neogotyckim, jego konstrukcja wyróżnia się oryginalnym wyglądem.

W procesie budowy zastosowano najnowsze technologie budowlane, które w tamtym okresie zrewolucjonizowały sposób wznoszenia tego typu obiektów, w tym wykorzystanie szybkowiążącego cementu. Marmurowy ołtarz główny, zrealizowany dzięki fundacji M. i W. Kucharskich, oraz podłoga datowane są na rok 1947, co podkreśla historię świątyni.

Obiekt jest trójnawową bazyliką, wyposażoną w transept i wieżę, która służy jako dzwonnica w miejscu skrzyżowania naw. Ciekawym elementem są dwa tarasy wieży, na której spoczywają trzy dzwony: „Maria”, „Piotr” oraz „Edward”. Do dzwonnicy prowadzi imponująca klatka schodowa licząca 240 stopni. Prezbiterium zamknięte jest prostą ścianą, przyozdobioną wysokim oknem witrażowym, które dodaje świątyni uroku oraz jasności.

W zachodniej części prezbiterium umieszczona jest kaplica Miłosierdzia Bożego, zdobiona sklepieniem kopułowym, podczas gdy na wschodniej stronie znajduje się zakrystia. Charakterystyczną cechą północnej fasady oraz szczytów prezbiterium i transeptu są sterczyny, które podkreślają wertykalność całej bryły. W bocznych nawach znajdują się ołtarze, w tym lewy z marmuru i drewna poświęcony Najświętszemu Sercu Jezusa oraz prawy, w którym usytuowany jest kamienny ołtarz Świętego Jana Chrzciciela z chrzcielnicą.

Na chórze muzycznym zainstalowane są organy, które dostarczała firma „Schlag und Söhne” w 1905 roku. Organy te, w lat 2007-2008 przeszły remont, co przywróciło ich dawną świetność. Najbardziej nowoczesnym elementem wnętrza jest drewniany ołtarz Historia Zbawienia, stworzony przez uczniów Liceum Sztuk Plastycznych im. C. K. Norwida, umiejscowiony w prawym ciągu arkad. Przed głównym wejściem do kościoła umieszczono dwa drewniane krzyże, z czego jeden powstał w 1927 roku, a drugi, tzw. „misyjny”, powstał w roku 2002.

Bardzo istotnym wydarzeniem miało miejsce w maju 2011 roku, gdy kardynał Stanisław Dziwisz przekazał proboszczowi parafii, księdzu Arkadiuszowi Paśnikowi, relikwie I stopnia błogosławionego Jana Pawła II. Te relikwie są aktualnie jedynymi tego typu w archidiecezji lubelskiej, a ich lokalizacja znajduje się w ołtarzu w lewej nawie bocznej. Oprócz relikwii Papieża Polaka, parafia posiada także cysternę z relikwiami świętej siostry Faustyny Kowalskiej, św. Ojca Pio, św. Teresy z Lisieux, a także błogosławionego Jana Antoniego Fariny. W lipcu 2011 roku rozpoczęto generalny remont wnętrza kościoła, aktu wszczynającego prace jeszcze w prezbiterium.

AVE

Kościół św. Michała Archanioła w Lublinie zyskał szczególną rozpoznawalność dzięki neonowemu napisowi AVE, który przez wiele lat widniał na jego wieży. Ten element także teraz wyróżnia go spośród innych miejsc sakralnych w mieście. Mieszkańcy Lublina nadali obiektowi to charakterystyczne miano, które trwa do dziś – kościół jest powszechnie nazywany AVE.

Napis został zamontowany na wieży w latach 70. XX wieku, co było istotnym wydarzeniem w historii tego miejsca. Z biegiem czasu, jego obecność stała się symbolem, jednak w wyniku remontu wieży w 2005 roku, neon został usunięty. Po zakończeniu prac renowacyjnych zdecydowano, że nie zostanie on przywrócony, co dla wielu mieszkańców oznaczało stratę.

---

Oceń: Kościół św. Michała Archanioła w Lublinie (dzielnica Bronowice)

---