Erazm Majewski

---

Życiorys

Erazm Majewski był znaczącą postacią w polskiej nauce i kulturze. Jako aktywny członek Towarzystwa Naukowego Warszawskiego oraz Międzynarodowego Instytutu Socjologii, zdobył uznanie również jako korespondent zagranicznego Towarzystwa Antropologicznego. W okresie II Rzeczypospolitej pełnił rolę prezesa Państwowego Grona Konserwatorów Zabytków Przedhistorycznych, a w 1919 roku został mianowany kierownikiem katedry archeologii prehistorycznej na Uniwersytecie Warszawskim.

W dniu 27 września 1908 roku zainicjował powstanie Muzeum Przedhistorycznego, które zostało utworzone z jego własnych zbiorów i mieściło się w gmachu Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych. Jego zainteresowania naukowe rozpoczęły się od przyrodnictwa; napisał m.in. pracę pt. Neuroptera Polonica, która stanowiła pionierski opis owadów żyłkoskrzydłych. Dodatkowo stworzył Słownik nazwisk zoologicznych polskich, w którym uporządkował terminologię przyrodniczą.

Jednakże około 1891 roku Majewski zdefiniował swoje zainteresowania na nowo, kierując się ku etnografii i archeologii. W latach około 1906, pod wpływem rewolucji rosyjskiej, zaczął także badać zagadnienia socjologiczne. Choć kształcił się na Wydziale Przyrodniczym, w zakresie archeologii był głównie samoukiem, bazującym na literaturze, a swoją wiedzę wzbogacał podczas licznych podróży, w trakcie których pozyskiwał zabytki metodą kupna lub wymiany.

Jego badania z zakresu archeologii koncentrowały się na teoretycznych fundamentach oraz metodologii tej dziedziny, szczególnie na epokach prehistorycznych oraz kulturach Słowian. Oprócz tego, Majewski prowadził badania dotyczące filozofii kultury, łącząc prehistorię z antropogenezą i teorią kultury, którą określał jako cywilizację. W celu podnoszenia świadomości archeologicznej w społeczeństwie, publikował szereg prac w periodykach takich jak Wszechświat, Gazeta Polska oraz Wędrowiec.

W 1899 roku z jego inicjatywy powstał rocznik Światowit, skupiający się na archeologii prehistorycznej i słowiańskiej, uważany za czasopismo na europejskim poziomie. Majewski jest również autorem czterotomowego dzieła pt. Naukę o cywilizacji, w skład którego wchodzą:

• Prolegomena i podstawy do filozofii dziejów i socjologii, 1908,
• Teoria człowieka i cywilizacji, 1910,
• Nauka o cywilizacji-kapitał, 1914,
• Narodziny i rozwój ducha na Ziemi, 1923 (wyd. pośmiertne pod red. prof. M. Massoniusa).

Oprócz tego, napisał dwie powieści fantastycznonaukowe:

• Doktor Muchołapski, 1890,
• W otchłaniach czasu, 1896 / Profesor Przedpotopowicz, 1898.

Zmarł w 1922 roku i znalazł miejsce wiecznego spoczynku w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera F/G, rząd 1, miejsce 14, 15, 16). Jego dorobek naukowy i zaangażowanie w rozwój archeologii w Polsce pozostaje nieocenionym wkładem w naszą wiedzę o przeszłości. Majewski był również bratem Stanisława Jana Majewskiego (1860–1944), który działał jako przemysłowiec oraz poseł na Sejm II RP.

---

Oceń: Erazm Majewski

---