Marcin Wroński

---

Życiorys

Marcin Wroński to postać, która odegrała znaczącą rolę w polskiej literaturze oraz kulturze. Ukończył studia na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, co stanowiło fundament jego późniejszej kariery. Już w połowie lat 80. rozpoczął swoje pierwsze próby literackie, które z czasem przyczyniły się do jego literackiej renomy.

W latach 90. był aktywnym uczestnikiem ruchu zwanego trzecim obiegiem literackim. W tym czasie w Lublinie napisał i wydał swój debiutancki zbiór opowiadań zatytułowany Udo Pani Nocy (1992), a także powieść Obsesyjny motyw babiego lata (1994). Ta ostatnia jest określana jako „mikropowieść pijacko-przygodowa”, do której ilustracje wykonał Marcin Prus.

Oprócz działalności literackiej, Wroński związał się również z mediami jako dziennikarz i felietonista, współpracując z lubelskim Radiem TOP. Prowadził audycję zatytułowaną „Fikcja o północy”, a także tworzył skecze oraz piosenki dla swojego kabaretu, który nosił nazwę Osoby o Nieustalonej Tożsamości.

W 2024 roku, po wyborach samorządowych, Marcin Wroński został radnym Rady Miasta Lublin IX Kadencji (2024-2029). Należy do Klubu Radnych Prezydenta Krzysztofa Żuka, co poświadcza jego zaangażowanie w sprawy miasta i lokalne inicjatywy.

Nagrody i wyróżnienia

W uznaniu dla twórczości Marcina Wrońskiego, przyznano mu wiele prestiżowych nagród w różnych kategoriach. Jego osiągnięcia literackie obejmują:

• Złoty Pocisk w kategorii najlepszy kryminał historyczny w 2017 roku za
• Czas Herkulesów (2018),
• Medal 700-lecia Miasta Lublin (2017),
• Nagrodę Wielkiego Kalibru oraz Nagrodę Wielkiego Kalibru Czytelników za powieść Pogrom w przyszły wtorek (2014),
• Nagrodę Artystyczną Miasta Lublin przyznawaną dwukrotnie: za rok 2012 (2013) oraz za rok 2017 (2018), wspólnie z Łukaszem Witt-Michałowskim,
• Kryminalną Piłę dla najlepszej polskiej miejskiej powieści kryminalnej w roku 2013 za Pogrom w przyszły wtorek (2014),
• Nagrodę Wielkiego Kalibru Czytelników za Skrzydlatą trumnę (2013),
• Medal Prezydenta Miasta Lublina (2012),
• honorowy tytuł Bene Meritus Terrae Lublinensi (Dobrze Zasłużony dla Ziemi Lubelskiej) w 2009 roku,
• siedmiokrotną nominację do Nagrody Wielkiego Kalibru w latach 2008-2017,
• nominację do honorowego tytułu Ambasador Województwa Lubelskiego (2015),
• zgłoszenie do Paszportu Polityki za Kino Venus (2008) oraz Skrzydlatą trumnę (2012).

Twórczość

Powieści

Cykl z komisarzem Zygą Maciejewskim

Seria powieści, w której głównym bohaterem jest komisarz Zygmunt Maciejewski, zdobyła uznanie wielu czytelników. Wśród tytułów wyróżniają się:

• Morderstwo pod cenzurą, Wyd. I: Lublin, Red Horse, 2007; Wyd. II: Warszawa, Wydawnictwo W.A.B., 2010; Wyd. III: Warszawa, Wydawnictwo W.A.B., 2011 (Lato z kryminałem, „Polityka”, 2011, t. 7),
• Wydanie rosyjskie: Нецензурное убийство, tłum. Jelena Barzowa, Gajane Muradian, Moskwa, Gesharim/Mosty Kultury, 2012,
• Kino Venus, Wyd. I: Lublin, Red Horse, 2008; Wyd. II: Warszawa, Wydawnictwo W.A.B., 2011; Wyd. III: Warszawa, Wydawnictwo W.A.B., 2012 (Lato z kryminałem, „Polityka”, 2012, t. 2); Wyd. IV: Warszawa, Wydawnictwo W.A.B., 2012,
• Wydanie rosyjskie: Кинотеатр «Венера», tłum. Natalia Wiertiaczyk, Moskwa, Gesharim/Mosty Kultury, 2012,
• A na imię jej będzie Aniela, Warszawa, Wydawnictwo W.A.B., 2011,
• Wydanie francuskie: Au nom de l’enquête, tłum. Kamil Barbarski, Arles, Actes Sud, 2020,
• Skrzydlata trumna, Warszawa, Wydawnictwo W.A.B., 2012,
• Pogrom w przyszły wtorek, Warszawa, Wydawnictwo W.A.B., 2013,
• Haiti, Warszawa, Wydawnictwo W.A.B., 2014,
• Kwestja krwi, Warszawa, Wydawnictwo W.A.B., 2014,
• Portret wisielca, Warszawa, Wydawnictwo W.A.B., 2016,
• Czas Herkulesów, Warszawa, Wydawnictwo W.A.B., 2017,
• Gliny z innej gliny, Warszawa, Wydawnictwo W.A.B., 2018.

Inne

Oprócz serii z komisarzem Maciejewskim, Marcin Wroński zrealizował również inne projekty literackie, w tym:

• Obsesyjny motyw babiego lata, Lublin, wyd. PoliART Studio, 1994,
• Wąż Marlo, tom I, Lublin, wyd. Fabryka Słów, 2006,
• Officium Secretum. Pies Pański, Warszawa, Wydawnictwo W.A.B., 2010.

Opowiadania

Wroński jest autorem również wielu opowiadań, które znalazły się w różnych zbiorach. Do najważniejszych należą:

• Udo Pani Nocy i inne opowiadania, Lublin 1992 (zbiór opowiadań),
• Klaustrofobia wśród trybów,
• Niespodziewany powrót zimy,
• Udo Pani Nocy,
• Wychodząc w mgłę,
• Dni miodnego lata, „Mała Ulicznica” nr 7, 1993,
• Parasolnikow, „Lampa i Iskra Boża” nr 7, 1994,
• Nocna zmiana, „Mała Ulicznica” nr 8, 1994,
• Baedecker lubelski (z Opowieści do trolejbusu), „Mała Ulicznica” nr 10, 1995,
• Nadzwyczajna głębia uczuć (z Opowieści do trolejbusu), „Lampa i Iskra Boża” nr 10 (15), 1996,
• Historia nieudaczności (fragmenty), [w:] Od Nowa. Siedlecka antologia młodej prozy, Siedlce, Miejski Ośrodek Kultury, 1998,
• Siedemdziesiąt, osiemdziesiąt, dziewięćdziesiąt…, „Ulica Wszystkich Świętych. Miesięcznik Mail Artu” nr 9 (47), 2003,
• Tfu, pluje Chlu! czyli Opowieści z Pobrzeża, Lublin, Fabryka Słów, 2005 (zbiór opowiadań),
• Marlo zwany Wężem,
• Bath zwany Dziadem,
• Sępy,
• Kannabi i szósty statek,
• Czarny Zawój zwany… Białym Zawojem,
• Torik zwany Wieśniakiem,
• Nzalan zwany Śmierciuchem,
• Boih zwany Ulubieńcem,
• Co na ziemi, to na niebie…,
• Mons 44 [w:] Deszcze niespokojne (antologia), Lublin, Fabryka Słów, 2005,
• Niewiele brakowało [w:] Tempus fugit (antologia), t. I, Lublin, Fabryka Słów, 2006,
• Piękne jesteście, przyjaciółki moje [w:] A.D. XIII (antologia), t. I. Lublin, Fabryka Słów, 2007,
• Do widzenia, przyjacielu [w:] Autor przychodzi wieczorem (antologia), Warszawa, Wydawnictwo W.A.B., 2012,
• Widokówki z Chartres / Postcards from Chartres / Cartes Postales de Chartres / Ansichten uit Chartres, Citybooks 2012 (tłum. ang. Antonia Lloyd-Jones, fr. Charles Zaremba, hol. Karol Lesman),
• Czarcia łapa [w:] Rewers (antologia), Poznań, Czwarta Strona, 2016,
• Trupów hurtowo trzech [w:] Trupów hurtowo trzech, Poznań, Media Rodzina, 2017.

Dramaty

Nie można zapomnieć o dramatach, które również są częścią twórczości Marcina Wrońskiego:

• Pasja według Marcina, „Mała Ulicznica” nr 9, 1994,
• Pasterka i kominiarczyk na motywach baśni H.Ch. Andersena, Teatr Lalki i Aktora im. Hansa Christiana Andersena, reż. Daniel Arbaczewski, premiera 27 XI 2010,
• Legend Starego Miasta. Córka Złotnika / Old Town Legends. The Goldsmith’s Daughter, Scena InVitro, premiera pol. 3 VII 2013, ang. 13 VII 2013, reż. Łukasz Witt-Michałowski, tłum. Saba Litwińska (komedia uliczna),
• Dintojra, czyli Kamień nieszczęścia, Scena InVitro, premiera 24 IX 2016, reż. Łukasz Witt-Michałowski (komedia uliczna),
• Pożar w zamtuzie, Scena InVitro, premiera 24 IX 2016, reż. Łukasz Witt-Michałowski (komedia uliczna),
• Pogrom w przyszły wtorek, Scena InVitro, premiera 14 VII 2017, reż. Łukasz Witt-Michałowski i Norbert Rudaś (adaptacja teatralna własnej powieści Pogrom w przyszły wtorek).

Słuchowiska

Wroński tworzył również słuchowiska, wśród których wyróżnić można:

• A na imię jej będzie Aniela (Polskie Radio Lublin), 2012. Reż. Agata Koss-Dybała, współautor Małgorzata Żurakowska (adaptacja powieści M. Wrońskiego pod tym samym tytułem),
• Zgniły spokój, Teatrzyk Zielone Oko (Teatr Polskiego Radia), premiera 28 V 2017. Reż. Waldemar Modestowicz,
• Tango nie kłamie, Polskie Radio Lublin, 2017. Reż. Agata Koss-Dybała (pierwowzór opowiadania Trupów hurtowo trzech),
• 5000 brojlerów, PR I (Teatr Polskiego Radia), premiera 10 VI 2018. Reż. Waldemar Modestowicz.

Scenariusze

W dorobku Wrońskiego znajduje się także film animowany, którego scenariusz napisał sam autor:

• Ta cholerna niedziela, reż. Przemek Kotyński, prod. ORKA Film – Magdalena Zimecka, premiera 5 XII 2014 (film animowany na motywach powieści Morderstwo pod cenzurą, 16 min.).

Książki popularnonaukowe

Marcin Wroński nie ograniczał się tylko do literatury pięknej. Posiada w swoim dorobku także publikacje popularnonaukowe:

• Kosmos [z serii:] Glob – odkrywanie świata, Lublin, Wydawnictwo Paweł Skokowski, 2001 (dla młodzieży; adaptacja na podstawie tekstu Pierre’a Bona w tłumaczeniu Kazimierza Deryło),
• Księga kosmosu, Lublin, Wydawnictwo Paweł Skokowski, 2001 (dla dzieci; adaptacja oryginału francuskiego Émilie Beaumont i Marie-Renée Pimont).

Wybrane eseje i artykuły

Na koniec, jego wkład w literaturę obejmuje również eseje i artykuły, z których warto wymienić:

• Młot na Prometeusze, czyli o szukaniu Diabła, „Brytan od Nowa” nr 17, 1995,
• Życie literackie Józefa Czechowicza. Na marginesie wiersza „We czterech”, „Roczniki Humanistyczne” tom XLVIII, zeszyt 1 – 2000; wersja zmieniona w: Czytanie Czechowicza, praca zbior. pod red. Pawła Próchniaka i Jacka Kopcińskiego, Lublin, Wydawnictwo KUL, 2003, s. 233-242,
• Lubelski tygiel, „Gazeta Petersburska” nr 8 (99), 2008,
• Lubelska wojna pomnikowa, „Gazeta Petersburska” nr 1 (101), 2008-2009,
• Bóg kryminalistów, „W drodze” 2011 nr 8 (456),
• Polskie piekiełko i ojciec inkwizytor, „W drodze” 2012 nr 7 (467),
• Wtóra Księga Schulzowska / Das zweite Buch Bruno / Друга шульцова Книга, „Radar” 2012 nr 6 (wyd. trójjęzyczne pol.-niem.-ukr., tłum. niem. Andreas Volk, ukr. Ludmiła Berbenec).

---

Oceń: Marcin Wroński

---