Maria Gawarecka

---

Życiorys

Maria Gawarecka urodziła się w 1906 roku w Lublinie. Była córką Mieczysława Pożaryskiego (1875-1945), profesora elektrotechniki Politechniki Warszawskiej, oraz Wandy z Grzegorzewskich, nauczycielki botaniki. W czasie I wojny światowej przebywała wraz z rodzicami w Moskwie, gdzie uczęszczała do gimnazjum Anny Jakubowskiej. W 1926 roku ukończyła Państwowe Gimnazjum im. Marii Konopnickiej w Warszawie, a następnie podjęła studia z zakresu historii na Uniwersytecie Warszawskim, zdobywając tytuł magistra filozofii w 1931 roku.

Równolegle do studiów, w 1930 roku, Maria ukończyła Szkołę Nauk Politycznych. Zrealizowała również roczne seminarium dotyczące spraw narodowościowych oraz kurs pedagogiczny. W ramach pracy doktorskiej, pod okiem profesora Marcelego Handelsmana, miała okazję wyjechać do Włoch (w latach 1931-1932) oraz do Budapesztu (w roku 1936).

Po zakończeniu studiów, współpracowała z matką w ramach działań oświatowych, koncentrując się na stołecznym środowisku robotniczym oraz prowadząc kluby dla kobiet pracujących i Spółdzielnię „Zjednoczenie”. W 1937 roku podjęła pracę w dziale oświatowym Muzeum Narodowego w Warszawie. Rok później wyszła za mąż za Henryka Gawareckiego, studenta Politechniki Warszawskiej.

Po upadku powstania warszawskiego, Maria znalazła się w obozie w Pruszkowie, z którego udało jej się uciec. Po pewnym czasie zamieszkała na wsi pod Grodziskiem Mazowieckim, by w marcu 1945 roku przybyć z rodziną do Lublina.

W powojennej rzeczywistości Maria Gawarecka objęła stanowisko kierownika Centrali Bibliotek Ruchomych w powiecie lubelskim, a następnie wizytatora do spraw czytelnictwa, samokształcenia oraz popularyzacji wiedzy w KOSL. W 1951 roku została dyrektorem nowo utworzonej Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej. W latach 1955–1977 pełniła funkcję wicedyrektora Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego. Dodatkowo od 1956 roku do 1976 roku redagowała „Bibliotekarza Lubelskiego”.

Maria Gawarecka była autorką wielu publikacji, których liczba przekraczała 100, a które dotyczyły bibliotek publicznych, czytelnictwa, bibliofilstwa oraz przeszłości kultury lubelskiej. W swojej działalności społecznej zajmowała znaczące stanowiska, w tym sekretarza Wojewódzkiej Rady Czytelnictwa i Książki oraz przewodniczącej Zarządu Okręgu Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich. Osobiście zasiadała także w ZG tej organizacji oraz pełniła funkcję sekretarza LTMK. Jej dorobek został doceniony, gdyż otrzymała Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.

Zmarła 19 lutego 1986 roku w Lublinie, a jej miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu komunalnym na Majdanku (kwatera S4Z5/1/26).

---

Oceń: Maria Gawarecka

---