Franciszek Ksawery Kowalski

---

Życiorys

Franciszek Ksawery Kowalski urodził się w Lublinie, w rodzinie mieszczan, jego rodzicami byli Józef oraz Apolonia z Kanikowskich. Po ukończeniu gimnazjum gubernialnego w Lublinie, podjął w 1849 roku studia z zakresu architektury w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych. Swoje pierwsze doświadczenia zawodowe zdobywał pod okiem znanego architekta, Henryka Marconiego.

W 1864 roku Kowalski został mianowany budowniczym powiatu kieleckiego, co stało się początkiem jego kariery na ziemi świętokrzyskiej. W następnym roku osiedlił się na stałe w Kielcach, gdzie przez trzy dekady, od 1867 do 1897 roku, pełnił funkcję budowniczego gubernialnego guberni kieleckiej.

Kowalski dwukrotnie wchodził w związek małżeński; jego pierwszą żoną była Amelia Łupaczewska, a drugą Felicja Gajewska. Zmarł w Kielcach, gdzie został pochowany wraz z drugą żoną w okazałym grobowcu rodzinnym znajdującym się na kieleckim cmentarzu Starym.

Zrealizowane projekty

Franciszek Ksawery Kowalski to architekt, którego prace w Kielcach są nieodzownym elementem miejskiego krajobrazu. Poniżej przedstawiamy listę jego znaczących projektów, które wniosły wiele do estetyki oraz architektonicznego dziedzictwa tego miasta.

• Plac Bazarowy, obecnie plac Wolności – zrealizowany w 1866 roku,
• Cmentarz żydowski w Kielcach – projekt z 1867 roku,
• Cerkiew Wniebowstąpienia Pańskiego w Kielcach – ukończona w 1867 roku, niestety zburzona w 1933 roku,
• Popówka, czyli budynek przy ulicy Wesołej 35 – powstała w 1870 roku,
• Restauracja oraz przebudowa katedry oraz pałacu biskupiego – realizacja w latach 1869-1873,
• Kościół parafialny w Piekoszowie – zbudowany w 1875 roku,
• Odbudowa i przebudowa budynku magistratu, który został zniszczony przez pożar, miała miejsce w 1875 roku,
• Hotel i teatr w kamienicy przy ulicy Sienkiewicza 32 – mowa o Teatrze im. Stefana Żeromskiego w Kielcach, zrealizowany w 1877 roku,
• Browar Stumpfa, budynek znajdujący się za późniejszym Dworkiem Karscha – zbudowany w 1878 roku,
• Rozbudowa kamienicy przy ulicy Wesołej 31 – roku 1880,
• Siedziba Dyrekcji Szczegółowej Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego w Kielcach, zlokalizowana przy ul. św. Leonarda 2 – projekt również z 1880 roku,
• Poszerzenie cmentarza Starego – realizowane w latach 1881-1885,
• Rozbudowa kościoła św. Wojciecha – prace trwały w latach 1885-1889,
• Wieżyczka na kościele Św. Trójcy – realizowana w 1889 roku,
• Przytułek św. Tomasza, budynek znajdujący się u zbiegu ulic Wesołej i Seminaryjskiej, wyburzony w latach 70. XX wieku – projekt z 1900 roku,
• Kościół parafialny w Mstyczowie – jego budowa odbyła się w latach 1908-1909.

Te projekty to jedynie fragment bogatej twórczości Kowalskiego, który znacząco wpłynął na rozwój architektury w Kielcach oraz pozostawił po sobie trwały ślad w przestrzeni miasta.

---

Oceń: Franciszek Ksawery Kowalski

---