Józef Jurkowski

---

Życiorys

Pochodził z żydowskiej rodziny, będąc synem Dawida (Daniela) oraz Rywki (Marii). Ukończył gimnazjum i zyskał zawód traktorzysty. W 1932 roku zaangażował się w pracę w KC KZMP, a później stał się członkiem Komunistycznej Partii Polski. W latach 1934–1935 dwukrotnie został skazany za swoją działalność komunistyczną na rok oraz pięć lat więzienia.

W trakcie II wojny światowej został zesłany do Kazachstanu. Po wybuchu wojny pomiędzy Niemcami a ZSRR, jego wojska pancerne włączyły się do Armii Czerwonej, a w 1943 roku trafił do 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki – Brygady Pancernej. Od maja 1943 roku przyjął nazwisko „Jurkowski”, co było efektem zmiany personaliów na polecenie dowództwa politycznego dywizji. W okresie od 24 czerwca 1944 do 1 sierpnia 1944 pełnił funkcję zastępcy dowódcy Samodzielnego Batalionu Specjalnego.

1 sierpnia 1944 został przekazany do dyspozycji Stanisława Radkiewicza, kierownika Resortu Bezpieczeństwa Publicznego w Lublinie. Po wojnie był pełniącym obowiązki kierownika Grupy Operacyjnej na województwo śląskie, a następnie kierownikiem Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego (WUBP) w Bydgoszczy w latach 1945–1948. Po tym pracował jako szef WUBP w Gdańsku (1948–1950), a następnie w Katowicach (1951–1955). Spędził również czas jako dyrektor Departamentu V Komitetu do spraw Bezpieczeństwa Publicznego, odpowiedzialnego za ochronę transportu, w latach 1955–1956.

W okresie od 12 czerwca 1956 do 11 grudnia 1956, korzystając ze znajomości języka francuskiego, został oddelegowany do V Międzynarodowej Komisji dla Nadzoru i Kontroli w Wietnamie, by obserwować wykonanie rozejmu w Indochinach. Następnie, od 11 grudnia 1956 do 1 kwietnia 1958, przebywał jako słuchacz w Akademii Sztabu Generalnego MON w Rembertowie, będąc w dyspozycji Departamentu Kadr MSW.

W 1969 roku był zmuszony do opuszczenia kraju i wyjechał do Danii, gdzie pracował jako kustosz w Bibliotece Królewskiej w Kopenhadze aż do swojej śmierci. Na fali antysemickiej czystki w Siłach Zbrojnych PRL, 26 marca 1971 roku, na mocy rozkazu podpisanego przez gen. Wojciecha Jaruzelskiego, został zdegradowany do stopnia szeregowca, co uzasadniono „brakiem wartości moralnych”.

Ordery i odznaczenia

Józef Jurkowski był osobą, która została uhonorowana licznymi odznaczeniami za swoje zasługi. Oto lista jego najważniejszych odznaczeń:

• Order Sztandaru Pracy II klasy,
• Order Krzyża Grunwaldu III klasy (13 grudnia 1945),
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (10 października 1945),
• Złoty Krzyż Zasługi (otrzymany trzykrotnie, w tym 18 stycznia 1946),
• Krzyż Partyzancki,
• Srebrny Medal „Zasłużonym na Polu Chwały” (przyznany za zasługi w bitwie pod Lenino),
• Medal 10-lecia Polski Ludowej,
• Odznaka „10 Lat w Służbie Narodu”,
• Krzyż Wojenny Czechosłowacki 1939 (przyznany przez Czechosłowację).

---

Oceń: Józef Jurkowski

---