Stanisław Łukasik

---

Młodość

Urodził się jako syn Feliksa Łukasika, który pracował jako robotnik kolejowy oraz Heleny Blicharz. Jego rodzina obejmowała również rodzeństwo, Irenę i Adama Łukasików, znanych jako ppor. „Wilk” i „Dziedziała”. W 1933 roku rozpoczął swoją edukację w Szkole Podoficerskiej dla Małoletnich w Koninie.

Po ukończeniu tej instytucji został przydzielony do 23. pułku piechoty, który znajdował się we Włodzimierzu Wołyńskim. Dzięki wysiłkom i determinacji zyskał stopień plutonowego służby stałej. Jako instruktor miał zaszczyt szkolić młodych kandydatów do służby wojskowej, co świadczyło o jego zaangażowaniu i odpowiedzialności.

W obliczu agresji III Rzeszy na Polskę, stanął do walki w szeregach 27. Dywizji Piechoty, włączonej do Armii „Pomorze”, gdzie pełnił rolę plutonowego. W trakcie swoich działań wojennych zasłużył na prestiżowy Krzyż Walecznych oraz awans do stopnia sierżanta. Mimo trudnych warunków, udało mu się uniknąć niewoli, a we wrześniu 1939 roku wrócił do swojego rodzinnego domu w Motyczu, mieszczącym się w gminie Konopnica.

Służba w konspiracji i AK

W dniu 11 listopada 1939 roku Stanisław Łukasik dołączył do tajnej organizacji, znanej jako Związek Czynu Zbrojnego. Wkrótce potem, w ramach tej samej formacji, włączył się w struktury Polskiej Organizacji Zbrojnej. Przez pewien czas był odpowiedzialny za działalność konspiracyjną na obszarach zachodnich od Lublina. Po awansie do stopnia sierżanta, sprawował funkcję komendanta rejonu, który obejmował trzy gminy powiatu Lublin: Jastków, Konopnica oraz Wojciechów.

Na początku roku 1942, po kolejnym scaleniu organizacji, podjął służbę w Armii Krajowej (AK). Na początku pełnił rolę podoficera wyszkolenia w I rejonie Obwodu Lublin Powiat w Okręgu Lublin. Dodatkowo, pod pseudonimem Ryś, był dowódcą bojówki na tym terenie. W trakcie swojej działalności, Łukasik zainicjował także utworzenie szkoły podoficerskiej w Motyczu, pełniąc funkcję wykładowcy.

W styczniu 1944 roku organizował piąty pluton oddziału partyzanckiego, który wchodził w skład 8. Pułku Piechoty, będącego częścią 3 Dywizji Piechoty Legionów AK. Do końca okupacji niemieckiej, dowodził tym plutonem. W czasie akcji „Burza” jego oddział liczył około 120 żołnierzy. Stanisław Łukasik był również autorem wielu akcji zbrojnych, w tym udanej operacji odbicia więźniów z Majdanka.

W trakcie swojej pracy, przeprowadzał również wspólne operacje z oddziałem Armii Ludowej dowodzonym przez płk. Skrzypka „Sępa”. Utrzymywał także kontakt z Robertem Satanowskim, który przewodził komórce Armii Ludowej „Jeszcze Polska nie zginęła”.

Pod koniec okupacji, Łukasik został awansowany na podporucznika, a za swoje zasługi został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari.

W konspiracji antysowieckiej

W dniu 21 lipca 1944 roku, w Polanówce, Stanisław Łukasik wraz z oddziałem liczącym 126 osób został rozbrojony przez Armię Czerwoną. Pomimo tego, nie został aresztowany i powrócił do swojego domu. Niestety, 25 sierpnia 1944 roku wszedł w ręce NKWD. Z aresztu z siedzibą w Lublinie, przy ul. Chopina 18, zdołał uciec, wyskakując z drugiego piętra, po czym rozpoczął ukrywanie się. W listopadzie 1944 roku, po rozwiązaniu swojego oddziału partyzanckiego, został włączony do AK w Obwodzie Lublin-Powiat.

W marcu następnego roku utworzył oddział partyzancki, którego stał się dowódcą. W czerwcu 1945 roku jego oddział został włączony do zgrupowania pod rozkazami majora Hieronima Dekutowskiego „Zaporę”, działającego w ramach Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj. 7 kwietnia 1945 roku, podczas akcji na Izbę Skarbową w Lublinie, odniósł ranę, ale udało mu się szczęśliwie ukryć przed aresztowaniem.

Później, w czasie amnestii z 2 sierpnia 1945 roku, ujawnił się, lecz szybko wrócił na Lubelszczyznę. Wiosną 1946 roku odtworzył oddział partyzancki, podporządkowując się majorowi „Zaporze”, który wówczas miał pod sobą Inspektorat Lublin Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”. W tym czasie awansował do stopnia kapitana. Wiosną 1947 roku, w ramach amnestii dla podziemia niepodległościowego, umożliwił ujawnienie się podwładnym, jednak sam pozostał w konspiracji.

Jesienią 1947 roku, kiedy zagrożeni aresztowaniem, wraz z grupą żołnierzy mjr. Hieronima Dekutowskiego „Zapory”, podjął próbę ucieczki na Zachód. Zdrada sprawiła, że wszyscy zostali aresztowani przez funkcjonariuszy UB w Nysie. Stanisław Łukasik został zatrzymany 16 września 1947 roku, używając fałszywego nazwiska Stanisław Nowakowski. Następnie trafił do centralnego więzienia MBP w Warszawie na Mokotowie, gdzie przeszedł brutalne śledztwo.

Na mocy wyroku Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie, 14 listopada 1948 roku, sędziowie: major Józef Badecki, kapitan Józef Kantecki oraz kapral Ryszard Wasilewski skazali go na karę śmierci. Najwyższy Sąd Wojskowy podtrzymał ten wyrok w składzie pułkownika Józefa Dziowe, podpułkownika Alfreda Janowskiego oraz pułkownika Józefa Wareckiego, a Bolesław Bierut odmówił skorzystania z prawa łaski (decyzja z 28 lutego 1949). Ten sam wyrok otrzymali także major Hieronim Dekutowski, porucznicy: Roman Groński, Jerzy Miatkowski, Tadeusz Pelak, Edmund Tudruj oraz Arkadiusz Wasilewski. Plany ucieczki z aresztu, których podjął się Zdzisław Broński, okazały się nieudane, co również zrealizowali sami osadzeni.

Kapitan Stanisław Łukasik został stracony 7 marca 1949 roku, razem z sześcioma swoimi towarzyszami broni, w więzieniu mokotowskim przy ul. Rakowieckiej w Warszawie. Jego ciało zostało potajemnie pochowane przez organy bezpieczeństwa publicznego na Łączce na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. W 1994 roku nastąpiła jego rehabilitacja.

Stanisław Łukasik był żonaty od 1941 roku (jego żona, Józefa, zmarła w 1999 roku). Miał syna, nazwiskiem Stanisław (ur. 8 maja 1945) oraz córkę Barbarę (ur. 28 listopada 1941). Intrygujące jest, że stał się on jednym z trzech pierwszych zidentyfikowanych przez ekspertów z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie przedstawicieli Polskiej Bazy Genetycznej Ofiar Totalitaryzmów (poza Edmundem Bukowskim oraz Eugeniuszem Smolińskim), których szczątki były częścią masowej ekshumacji przeprowadzonej w lipcu i sierpniu 2012 roku.

Ordery i odznaczenia

Stanisław Łukasik był uhonorowany wieloma prestiżowymi odznaczeniami, które świadczą o jego wyjątkowym wkładzie w walkę o niepodległość Polski. Wśród tych zaszczytów należy wymienić:

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari,
• Krzyż Walecznych (1939, dekoracją zajmował się płk Zygmunt Bohusz-Szyszko),
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, który został przyznany pośmiertnie, w ramach postanowienia z dnia 15 listopada 2007 roku na 59. rocznicę skazania przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie siedmiu „Żołnierzy Wyklętych” – za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej.

---

Oceń: Stanisław Łukasik

---